Gisteravond was ik met Jeroen naar De Grote Vrijheidsstrijd, een gevarieerd debatprogramma dat ter gelegenheid van Bevrijdingsdag, in opdracht van het Amsterdams 4 & 5 mei Comité, door Club Interbellum werd georganiseerd in Felix Meritis.
Burgerschap
Het programma begon om half 8 met een kort gesprekje met voormalig burgemeester en huidig PvdA-lijsttrekker Job Cohen. Hij las een gedicht van Ida Gerhardt voor en benadrukte nog eens dat vrijheid van meningsuiting altijd met een verantwoordelijkheidsgevoel gepaard zou moeten gaan. Niet heel opzienbarend, maar op een of andere manier ervoer ik wel hoe hoog de verwachtingen rond zijn persoon nu zijn…
Vanzelfsprekend?
Vervolgens was er een gesprek met NRC-next-columniste Rosanne Hertzberger en de bekende econoom prof. Arnold Heertje. Hertzberger vond dat we niet moeilijk moeten doen over het al of niet vanzelfsprekend zijn van onze vrijheid, voor mensen van haar generatie is vrijheid gewoon normaal en dat leek ze bijna te willen bezweren.
Russell Shorto speaking
Van bevrijding naar vrijheid?
Interessanter vond ik de mening van prof. Heertje, die vond dat we met Bevrijdingsdag vooral de bevrijding van 1945 moeten blijven herdenken en er niet per se ook alle slachtoffers van conflicten nadien en “waar ook ter wereld” bij moeten slepen. Sinds 1995 wordt namelijk ook niet meer zozeer de bevrijding (terugkijken), maar meer de vrijheid (vooruitkijken) gevierd.
Heertje vermoedde dat het organiserend Nationaal Comité 4 & 5 mei dit wellicht heeft gedaan uit een soort van schaamte over onze niet onverdeeld heldhaftige houding tijden de oorlog. Daartegenover staat het feit dat er vanuit de bevolking rond deze dagen nog altijd veel interesse voor publicaties en films over de Tweede Wereldoorlog is.
Moeten we ze lief vinden?
Hierna volgde een gesprek tussen Bas Heijne en de islamitisch geestelijke verzorger bij de krijgsmacht Ali Eddaoudi, die een jaar geleden nogal in opspraak was gekomen. Deze keer wist hij echter nauwelijks uit de verf te komen. Wel kwam Bas Heijne met een van de interessantere stellingen van deze avond, namelijk dat het grote onbehagen dat er momenteel leeft, wellicht een gevolg kan zijn van het idee dat we sinds de jaren ’60 van alle nieuwkomers moesten houden – een veel hoge norm, die ook helemaal niet nodig is, want het zou al ruim voldoende zijn als we tegen iedereen gewoon fatsoenlijk zouden zijn. Maar doordat vanuit de (multiculti-)ideologie en de overheid teveel empathie gevraagd werd, kunnen veel mensen als tegenreactie een afkeer hebben gekregen van nieuwkomers en buitenlanders.
Moderniteit
Volgende onderdeel was een rede door de Amerikaanse historicus Russell Shorto, die al geruime tijd in Amsterdam woont en, net als de bekendere James Kennedy, vanuit die positie een frisse kijk op Nederland heeft. Hij vertelde over hoe in de jaren 1570 de katholieke augustijnermonnik Wouter Jacobs met ontzetting meemaakte hoe hier ten lande de reformatie werd doorgevoerd en daarmee voor het eerst ter wereld de moderne waarden van vrijheid, individualisme en secularisme werden ingevoerd.
Beperkte vrijheden
Sindsdien is Nederland altijd koploper van het liberalisme gebleven, zij het wel op een heel eigen manier. In Nederland is er namelijk niet zozeer sprake van een zo groot mogelijke vrijheid voor zoveel mogelijk mensen (utilarisme), maar gaat het veel meer om een zo ver mogelijk doorgevoerde doorbreking van taboes en van instituten zoals de kerk en de overheid.
Als voorbeeld noemde hij het feit dat je in Amsterdam bijna 24/7 drugs en seks kunt kopen, maar als je bijvoorbeeld een hamer of een koffer wilt kopen, je gebonden bent aan strikte winkeltijden. In de Verenigde Staten is dat precies omgekeerd, waardoor mensen daar meer vrijheid zouden hebben om te kopen en te werken wanneer dat hen uitkomt.
![]()
Paneldiscussie
Na al deze kortere gesprekken en redevoeringen begon xc3xa9xc3xa9n van de hoofdonderdelen, te weten een paneldiscussie onder de titel “Vrijheid in de polder – Het circus van ons Onbehagen”, met voor de pauze de Diagnose en na de pauze de Remedie – althans dat was de bedoeling…
Deelnemers waren predikant van de Leidse studentenekklesia Ranfar Kouwijzer, PvdA-kandidaatkamerlid Myrthe Hilkens, de voormalige D66-Europarlementarier Sophie in ’t Veld, de neo-conservatieve jurist Thierry Baudet en de wetenschapper Hans Boutellier. Op de achtergrond werd de discussie via twitter begeleid door mensen van Speld.
Niet heel sterk
Myrthe Hilkens had zonder twijfel goede bedoelingen, maar was helaas een typisch voorbeeld van mensen die zonder al te veel achtergrond een tijdje in ons parlement willen meedoen. Ook Thierry Baudet viel tegen: een conservatieve benadering in de zin van “behoud het goede” kan zeker geen kwaad, maar hij wekte al snel de indruk vrijere seks en drugsgebruik maar verwerpelijk te vinden en had het net iets te vaak over z’n nieuwe boek, dat in de foyer te koop was.
Paneldebat met twitter op de achtergrond
Een voorlopige en gebrekkige identiteit
Wel interessant was het betoog van predikant Ranfar Kouwijzer, die inging op het begrip (individuele en nationale) identiteit. Hij stelde dat vanuit de Bijbel identiteit, in de zin van samenvallen met je diepste wezen, niet als iets vaststaands gezien wordt, maar als een ideaal dat doorgaans pas in het hiernamaals bereikt zal worden.
Dat is een heel bevrijdend inzicht, want het betekent dat we hier op aarde allemaal een voorlopige en gebrekkige identiteit gemeen hebben. Hij zelf noemde dat een non-identiteit, maar dat werd helaas door de andere panelleden helemaal verkeerd begrepen, waardoor dit mooie inzicht weer even snel verdween als dat het gekomen was.
Een mening of geen mening?
Helaas was de hele discussie daarna ook zo ongeveer wel ten einde, want na de pauze, toen eigenlijk de Remedie tegen het Onbehagen ter sprake had moeten komen, was de ene persoon nog sprakelozer dan de ander. Hans Boutellier kwam nog wel aan met “begin bij jezelf” en “vorm jezelf een mening”, maar Thierry Baudet had opeens helemaal geen mening meer. Het gaf bij iedereen een heel ongemakkelijk gevoel en de discussie leek toen ook voortijdig te worden bexc3xabindigd.
Duisternis
Er waren ondertussen al diverse bezoekers weggelopen en ook Jeroen en ik vonden het wel mooi geweest. Maar het “debat” was nog niet afgelopen of alle lichten gingen uit en er werd plotseling op ludieke wijze de bijsluiter voor een medicijn tegen onbehagen voorgelezen.
Maar ook daarna was het nog niet afgelopen, want, nog steeds in volledige duisternis, begon er opeens een stem iets literairs voor te lezen (door Los Poettes naar het schijnt). Dat gebeurde echter op dermate onprofessionele wijze dat het gewoonweg niet om aan te horen was.
Opgesloten
Jeroen en ik besloten toen echt weg te gaan en ook steeds meer andere mensen vonden het wel genoeg geweest. In het donker liepen we naar de uitgang, maar tot onze verbazing en irritatie werd die dicht gehouden door een beveiligings- medewerker. Deze weigerde ons eruit te laten, ondanks dat er steeds meer mensen weg wilden. Want de abominabele voordrachten uit het niets bleven maar doorgaan. Pas toen we luider protesteerden mochten we eruit, waarbij ik nog net kon wegglippen, voordat de deur opnieuw gesloten werd…
Dit onderdeel van het programma begon dus wel met enkele interessante inzichten, maar eindigde in onbehagen – precies het omgekeerde dus van wat de bedoeling was.
Campagnecompetetie
Na het onbehagelijke debat maakten we in een andere zaal nog mee hoe de Grote Vrijheidscampagne Competitie werd gewonnen door een man die voorstelde om onszelf niet meer passief door bewakingscamera’s te laten filmen, maar deze zelf aan te sturen. Dit idee mag worden uitgewerkt als vrijheidscampagne voor volgend jaar.
Hierna traden tenslotte nog The Geert Wilders op, een momenteel zeer populair retro-rockgroepje van 3 man die op hun heel eigen manier de populist Geert Wilders onschadelijk proberen te maken:
Optreden van The Geert Wilders