Vorige week woensdag was het eerste deel van de nieuwe KRO-serie "Uit de kast" te zien. Daarin gaat presentator Arie Boomsma (en de camera) mee wanneer een jongen of meisje zijn of haar coming out beleeft.
Uit de kast
In de eerste aflevering zagen we hoe de 23-jarige jongen Odin uit het Noord-Hollandse, of beter gezegd Westfriese, Hoorn tegen zijn vrienden vertelde dat hij op jongens valt. Hoe spannend dit voor de jongen in kwestie ook geweest zal zijn, op zich was het toch weer hetzelfde stramien als bij de allermeeste coming-outs: heel veel zenuwen van tevoren, enorme opluchting achteraf.
Over de streep
Wat het programma betreft bleef het daar min of meer ook bij, heel veel diepgang of doorvragen was er niet (veel aangrijpender en van breder belang vond ik het programma dat eraan voorafging en dat onder de titel "Over de streep" liet zien hoe op een Nederlandse school het Amerikaanse concept van de Challenge Day werd uitgevoerd) .
Reacties
Wat mij bij "Uit de kast" echter wel trof, was de blik in de ogen van de vrienden, direct nadat Odin verteld had dat hij op jongens viel. Die was ijzig, verrast en verbijsterd ook. En nadat hij het vertelde aan zijn vriendengroep in het buurthuis, liepen zelfs 2 jongens weg en gingen een paar anderen de vragen erover uit de weg.
Flikkers?
Andere vrienden gaven aan geen moeite met de coming out te hebben, omdat Odin zelf immers "normaal" en "zichzelf" gebleven was. Met opzichtige "flikkers" bleven ze wel grote moeite houden, zouden ze desnoods ook blijven uitschelden leek het wel. Dit geeft duidelijk aan dat de tolerantie onder vele Nederlanders nog altijd zeer gering is. Je mag dan wel homo zijn, maar owee als je je niet normaal, lees: mannelijk, genoeg gedraagt…
Acceptatie?
Dit fenomeen wordt ook scherp gesignaleerd in een ingezonden artikel op de website gay.nl onder de titel Lang leve de ‘flikker’. Daarin word gesteld dat het accepteren van homo’s op de bovengenoemde manier eigenlijk geen echte acceptatie is. Men accepteert homo’s hier alleen als ze zich helemaal aanpassen aan het overheersende beeld van de heteroman: stoer en mannelijk. Echte acceptatie betekent echter dat je mensen ook accepteert als zij zich wat meer vrouwelijk gedragen, zich wat excentrieker kleden, op een andere manier praten, etc.
Acteren
Maar er zit nog wat meer achter. Men kan namelijk wel vinden dat homo’s zich "normaal", zoals een "standaard-hetero" dus, moeten gedragen, maar dat zal in veel gevallen dan wel een meer of minder geforceerde aanpassing zijn. Veel homo’s passen zich tegenwoordig ook uit zichzelf graag aan de heteronorm aan. Ze noemen zichzelf dan straight-acting, kennelijk zonder goed te beseffen dat ze daarmee dus eigenlijk erkennen slechts te acteren…
Gaydar
Homo’s die zich net zoals normale hetero’s willen gedragen schieten ook vaaknet ietsje door, waardoor ze, hoewel op een hetero lijkend, voor eengeoefend oog toch als homo herkenbaar zijn. Dit is waarschijnlijk ook eenverklaring voor de gaydar, waarmee homo’s elkaar op "mysterieuze" wijze zouden kunnen herkennen. Menigeen zal overigens ook weleens hebben meegemaakt hoe een zeer stoer engespierd uitziende homoman in een gesprek opeens zeer vrouwelijkblijkt.
Raar?
Wat ik hiermee wil zeggen, is dat homo’s die zich net als hetero’s gedragen, eigenlijk helemaal niet zo "normaal" zijn. Het is eerder vrij geforceerd, misschien zelfs wel raar om je bijna helemaal aan te passen aan de norm van een groep waar je uiteindelijk niet bijhoort.
Omgekeerd
Wat bijna niemand meer weet, is dat het in vroeger tijden, vxc3xb3xc3xb3r de Tweede Wereldoorlog, precies omgekeerd was: toen gedroegen veel homo’s zich juist vrouwelijk, omdat ze op die manier (vaak noodgedwongen) hetero’s konden verleiden tot seks (zie daarover mijn eerdere log Praktische vrouwelijkheid).
Ook zulk, tegenwoordig bijna zonder uitzondering verafschuwd, vrouwelijk gedrag was een aanpassing aan de heteronorm, die immers voor de man een actieve rol voorschrijft.
Conclusie
Als je uitgaat van de heteronorm (mannelijk en stoer in gedrag en voorkomen), dan voldeden homo’s daar vroeger dus aan door zich geforceerd vrouwelijk, en tegenwoordig door zich geforceerd mannelijk te gedragen…