Een wereldvreemde kersttoespraak

Signaleerde ik in mijn vorige log al dat koningin Beatrix soms weinig zin lijkt te hebben om zich aan te passen, ook met haar kersttoespraak van dit jaar heeft ze de plank weer aardig misgeslagen…

Medemens
Met haar oproep om middels woorden en daden aandacht te besteden aan de naaste medemens is natuurlijk niets mis, dat is een al eeuwenoude boodschap die mensen niet vaak genoeg voorgehouden kan worden.

Virtuele contacten
Waar de koningin wel de fout in ging was toen ze deed voorkomen alsof virtuele contacten via “snelle korte boodschapjes” afbreuk zouden doen aan contact in het echte leven. Sterker nog: virtuele ontmoetingen zouden volgens haar afstanden juist vergroten.

Eenzijdig
Dat is natuurlijk een veel te eenzijdige voorstelling van zaken, want alle moderne communicatiemiddelen leiden net zo goed ook tot intensivering van “echte” contacten en bieden voor mensen die eenzaam, gehandicapt of een minderheid zijn juist nieuwe mogelijkheden om contacten aan te knopen.
Deze nogal eenzijdige insteek van Beatrix valt veel mensen erg tegen, sommigen voelen zich ronduit beledigd en zien het als (zoveelste) voorbeeld van dat ze buiten de moderne werkelijkheid staat.

Anoniem
De koningin leek haar bezwaren te willen onderbouwen met de stelling dat we via internet contacten aangaan zonder daarbij zelf “te voorschijn” te hoeven komen, dat we anoniem blijven. Inderdaad leidt dat tot vaak nogal ongecontroleerde uitingen van emoties, tot beledigingen en “spreken zonder respect”.

Media
Deze argumentatie wekt de indruk dat het haar vooral te doen is om kritiek via internet, iets wat past in haar algehele afkeer van pers en media. De reacties op vele websites zijn zeker niet erg fraai, niet zelden gewoon ziekelijk, maar zo reactionair als Beatrix erop reageert (liefst de vrije media verbieden), is natuurlijk ook niet de oplossing.

Kapitalisme
Temeer niet omdat de doorgeschoten individualisering en verruwing van de samenleving wel meer oorzaken heeft dan alleen de communicatietechnologie. Bijvoorbeeld het eveneens doorgeschoten kapitalisme, dat mensen steeds meer als vervangbare grondstoffen behandelt. Werkgevers hebben minstens zo’n grote maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid als de overheid – maar daar heb ik de koningin nog nooit over gehoord….

Protestants
Overigens lijkt de kersttoespraak van koningin Beatrix welhaast een protestantse kerkdienst: een zwaar religieus gezang vooraf, een samenvatting van het kerstevangelie, een moraliserende toepassing ervan op de huidige tijd en een wat vrolijker religieus gezang ter afsluiting. Nu heb ik zelf niets tegen de christelijke boodschap, maar een heel groot deel van Nederland zal zich er niet of nauwelijks meer door aangesproken, eerder door afgestoten voelen.

Gemoderniseerd
Het optreden van Beatrix in deze lijkt sprekend op dat van de Engelse koningin vóór het overlijden van prinses Diana in 1997: vanuit een ivoren toren, wereldvreemd en afstandelijk. Elizabeth II heeft haar presentatie inmiddels grondig gemoderniseerd en zo is bijvoorbeeld haar kersttoespraak tegenwoordig één van de modernste – waarin ze dit jaar o.a. zegt dat moderne communicatie-middelen de horizon van mensen kan vergroten:

Mediapresentatie
Voor de kersttoespraak en andere filmpjes heeft de Britse monarchie ook een eigen youtube-kanaal, net zoals bijvoorbeeld het Witte Huis en het Vaticaan. Wij mogen al blij zijn dat de toespraak op een gewone website te zien is (en niet te vergeten dat Beatrix ook als één van de laatste haar toespraak via de TV liet uitzenden). Dit nog even als voorbeeld van het feit dat het Nederlandse koningshuis, anders dan men graag doet voorkomen, nog ver achterloopt als het gaat om een publieksgericht optreden.

Links
– Zie ook: Beatrix, een kwetsende vorstin
– Discussie op www.trouw.nl
– Column op weblogs.nrc.nl

PS:
Was het toeval dat premier Balkenende op 31 december j.l. in Het Parool liet weten: “Als je ziet hoe op websites van kranten wordt gereageerd, op elk onderwerp: dat gaat snoei- en snoeihard. (…) Verharding en verruwing kunnen leiden tot versplintering van de samenleving”.

PPS:
In het boek “Aan het hof, de monarchie onder koningin Beatrix” van Remco Meijer uit 1999 wordt op pag. 248-249 gesignaleerd dat Beatrix ook toen al de neiging had om in haar kersttoespraken nogal onvoorzichtig te werk te gaan. Afgezien van de keren dat ze meende zeer nadrukkelijk haar zorgen om de wereld te moeten uiten, hekelde ze in 1995 ook nog eens de passiviteit van de meeste Nederlanders tijdens de oorlog – hetgeen door menigeen als nogal ongepast werd ervaren…

PPPS:
Sinds 18 maart 2010 heeft ook het Nederlandse Koninklijk Huis een eigen kanaal op Youtube: www.youtube.com/koninklijkhuis.

Koningin Beatrix letterlijk geciteerd

Enige weken geleden was er in Den Haag een kleine rel
omdat Tweede-Kamerlid Arend Jan Boekestijn na afloop van een ontmoeting met koningin Beatrix over dat gesprek met de media had gepraat. Dit werd hem zo zwaar aangerekend dat hij diezelfde avond nog terugtrad als kamerlid.

Afgelopen dinsdag 15 december werd de Prins Clausprijs uitgereikt aan de architect Simxc3xb3n Vxc3xa9lez uit Colombia, die vooral gebruik maakt van bamboe als duurzaam bouwmateriaal. Bij deze gelegenheid tekende Parool-verslaggeefster Jiska Fischer uit de mond van koning Beatrix op:

 

"Voordat u handtekeningen begint uit te delen, wil ik u even gedag zeggen. Ik kijk uit naar het project dat u in Nederland zult ontwikkelen. Of dat nou een brug is, of een nieuw metrostelsel."

 

Voor een goed begrip: de prijsuitreiking vond plaats in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam, de stad die zich gigantisch vergaloppeert heeft met de aanleg van de Noord/Zuid-metrolijn.

Ik weet natuurlijk niet met welke intonatie de koningin bovengenoemde zinnen uitsprak, maar het feit dat ze kennelijk niet kan nalaten dingen te zeggen die achteraf als nogal cynisch geinterpreteerd kunnen worden, geeft wel aan dat er inderdaad enige reden is om voor gesprekken met de koningin strikte geheim- houding te vereisen – namelijk om haar tegen zichzelf te beschermen…

PS:
Zie ook de (kritische) uitzending van Zembla van 20 december 2009: De slapeloze nachten van de kroonprins

City of London

Veel mensen zullen Londen wel kennen als een stad waarin heden en verleden dicht bij elkaar liggen. Zo staan er bijvoorbeeld naast prachtige oude bouwwerken ook de meest futuristische nieuwe gebouwen.

Verrassend
Wat echter maar weinig mensen weten (en wat bijv. ook niet op de Nederlandse Wikipedia over Londen staat), is dat de stad ook op een heel andere manier een opmerkelijke combinatie van oud en nieuw is – namelijk bestuurlijk.
Nagenoeg alle andere wereldsteden zijn bestuurlijk gezien één groot geheel, maar Londen bestaat daarentegen uit twee aparte gemeentes: de City of London en Greater London.

– City of London is de gangbare aanduiding voor het oude centrum en het financiële hart van de stad, maar is tevens een eigen gemeente van nog geen 8000 inwoners.
– Greater London is de gemeente die het hele stadsgebied buiten de City omvat, met ruim 7,5 miljoen inwoners en een oppervlak ongeveer zo groot als de provincie Utrecht:

Greater London met in het centrum de City of London

Vergelijkbaar
Beide gebieden hebben een eigen bestuur, een eigen burgemeester en een eigen politie-apparaat. De positie van de City of London ten opzichte van Greater London is daarmee goed te vergelijken met die van Vaticaanstad ten opzichte van Rome. Met Vaticaanstad heeft de City niet alleen het kleine oppervlak, maar vooral ook het instandhouden van oeroude tradities gemeen.

City of London

De City staat onder leiding van de Lord Mayor of the City of London. Dit is een zeer oud en eerbiedwaardig ambt, dat met bijna net zoveel tradities wordt omgeven als het Engelse koningschap. Zo maakt elke nieuwe Lord Mayor na zijn aanstelling, gekleed in een fraai ambtsgewaad, een rondrit door zijn stad(je) in een heuse “gouden” koets!

.

.

De Lord Mayor wordt niet door de inwoners gekozen, maar, nog exact zoals in de Middeleeuwen, door de zogeheten Liverymen. Dat zijn de voornaamste leden van de 108 Livery Companies, die voortkomen uit de vroegere gildes en die zich tegenwoordig vooral bezighouden met liefdadigheid en networking.

Het bestuur van de City of London heet de City of London Corporation en is gevestigd in de Guild Hall, een van de weinige nog bewaard gebleven middeleeuwse gebouwen van de stad. Dit bestuur bestaat uit 25 Aldermen en 100 Common Councilmen die door de inwoners en de ondernemingen(!) uit de City gekozen worden. De Aldermen en Common Councilmen zijn vergelijkbaar met de Schepenen en Vroedschap zoals die van de middeleeuwen tot 1795 ook hier ten lande bestonden.

De City of London heeft ook een eigen politie-apparaat, de City of London Police. Zowel qua grondgebied als qua personeelsleden is dit de kleinste politiemacht van Engeland. Deze politie is herkenbaar aan de rood-wit geblokte band van de petten, dit in tegenstelling tot de zwart-wit geblokte rand van de politie overal elders in Engeland.

Greater London

Greater London heeft een eigen bestuursapparaat en een eigen burgemeester, de Mayor of London. Dit ambt is pas in 2000 gecreëerd en heeft dus veel minder aanzien dan dat van de Lord Mayor van de City of London. Wel is de burgemeester van Greater London vaker in het nieuws geweest, vooral omdat nogal opzienbarende figuren werden gekozen, zoals in 2000 Ken Livingstone en Boris Johnson in 2004.

Het politie-apparaat van Greater London is de Metropolitan Police Service, die in de volksmond ook wel bekend staat als Scotland Yard. Dit is met zo’n 50.000 leden de grootste politiemacht van Engeland, maar is desondanks dus niet bevoegd om op te treden in het kleine stukje van de City!

Combinatie
De positie van de City als een stad binnen een stad mag misschien geforceerd of achterhaald lijken, het is echter ook een manier die de best of both worlds combineert, namelijk eeuwenoude tradities met modern grootschalig bestuur.
In andere grote steden zien we vaak dat oude tradities worden afgeschaft omdat ze een modern efficiënt bestuur in de weg staan. Gevolg is dan een anonieme bureaucratie of juist een kortzichtig populisme. In Londen hebben ze echter op een heel praktische manier oud en nieuw weten te combineren, waardoor hopelijk het ene een tegenwicht voor het andere vormt…

Ramses Shaffy

In memoriam:

Ramses Shaffy

1933 – 2009