In mijn vorige log schreef ik over hoe het individualisme tegenwoordig steeds meer in het gedrang lijkt te komen. Ik liet dat zien aan de hand van de toenemende invloed van straatcultuur en van populistische politieke partijen. Maar ook in de filosofie blijkt er zorg om het individu te zijn.
Lezing
Dit werd althans betoogd door dr. Gerard Visser op het eind van zijn lezing over de filosofen Nietzsche en Heidegger, vorige week maandag 16 november in CREA, het culturele studentencentrum van de Universiteit (UvA) en de Hogeschool (HvA) van Amsterdam.
Individualiteit
Aan het eind van zijn lezing concludeerde Visser dat zowel Friedrich Nietzsche (1844-1900) als Martin Heidegger (1889-1976) uitgingen van de individualiteit van de mens. Nietzsche legde daarbij de nadruk vooral op de uniciteit, de innerlijke eigenheid van het individu. Hij zag ook de geboorte als het beginpunt vanwaaruit nieuwe mogelijkheden ontstaan.
Daarentegen legde Heidegger de nadruk meer op de singulariteit, het feit dat de mens een enkeling is en ten opzichte van anderen op zichzelf staat. Bij Heidegger is de dood het punt dat mensen bewust maakt van wat in hun leven zinvol is.
Anonimiteit
Hoewel dit beide belangrijke gezichtspunten zijn, wil Gerard Visser toch naar de diepere eenheid zoeken, naar iets wat uniciteit en singuleriteit, geboorte en dood met elkaar verbindt. Zowel bij Nietzsche als Heidegger gaat het individu volgens hem nog steeds op in een anonieme grond. Dit is niet alleen een fundamenteel filosofisch vraagstuk, maar ook heel concreet dreigt het individu tegenwoordig steeds sneller in de anonimiteit te vervallen – iedereen wordt "een nummer" etc.
Ziel
Het redden van de individualiteit is volgens Visser dan ook dé grote uitdaging voor de moderne filosofie. Zelf onderzoekt hij daartoe momenteel het zielsbegrip van de Duitse theoloog en mysticus Johannes Eckhart von Hochheim, beter bekend als Meister Eckhart (ca. 1260-1328). Hierover zal binnenkort dan ook een nieuw boek van hem verschijnen.
Het was dus een erg leuke dag, mooi zo. Ben ook blij dat het dichten steeds meer in trek komt, er was een tijd dat dichten not done was.
Ik had wer heel wat bij te lezen bij je.
Misschien kleine tip, begin van het jaar is hier weer “Dichter bij de bar”.
Dan komen diverse dichters in meerdere kroegen heel kort enkele gedichten voorlezen .
Is altijd wel erg leuk.
Tegen dat het weer zover is zal ik je tippen, wie weet vind je het leuk om een keer te horen/zien.
Ja ik probeer het al een tijdje aan mensen te slijten dat iedereen een individu is, maar het lijkt of de meeste mensen er niet aan willen…
Ik zal ook je vorige stukje nog even lezen (verkeerde volgorde maar ik geloof in het spontaan reageren).
Westerse gedachte het begrip individualiteit. Vanwaar die angst om dit te verliezen?
Omdat het ook belangrijk is te beseffen dat iedereen als individu een eigenheid heeft en waardevol is. Doorgeslagen individualisme is niet goed, maar doorgeslagen collectivisme misschien wel nog minder…
Ben het er mee eens dat elk individu uniek is en niet verloren mag gaan in de massa.
Denk dat beiden door geslagen niet zo succesvol zijn (dictatoren en het nu op dit moment zo bekende fundamentalisme zijn hier beiden goede voorbeelden van).