Voor mijn website www.reguliers.net over de Reguliersdwarsstraat in Amsterdam ben ik ongeveer een jaar geleden begonnen met onderzoek naar de hoogtijdagen van deze beroemdste Nederlandse homo-uitgaansstraat.
Goede oude tijd
Bijna iedereen ouder dan 25 hoor je wel spreken over de "goede oude tijd" toen "alles leuker was", maar als je daar meer over wilde weten, dan was er helemaal niets over die tijd te vinden, noch op internet, noch in boeken en ook zo goed als nix in tijdschriften.
Nu was ik er al eerder achter gekomen dat homo- en horecageschiedenis in het algemeen al erg weinig aandacht krijgen, maar over de tijd waarmee de Amsterdamse gayscene wereldberoemd is geworden, zou je toch wel meer informatie verwachten…
Speurtocht
Hoe dan ook, het vullen van deze leemte zou voor mij niet alleen een mooie taak worden, het werd ook een spannende speurtocht waarbij ik allerlei heel onverwachte en verrassende dingen tegenkwam en interessante en behulpzame mensen ontmoette.
Omdat er nooit eerder over de glorietijd van de Reguliersdwarsstraat is geschreven, moest ik op basis van hun verhalen een heel nieuw beeld vormen. Omdat ikzelf die tijden in de Reguliers niet heb meegemaakt, heb ik daarvoor nog de meeste tijd nodig gehad…
Logo’s van homozaken en disco’s uit de
glorietijd van de Reguliersdwarsstraat
Twee periodes
Uiteindelijk heb ik een indeling gemaakt in twee hoogtijperiodes: de eerste gloriejaren van 1980-1986, gedomineerd door cafxc3xa9 April in samenwerking met discotheek Flora Palace, gevolgd door de tweede gloriejaren van 1989-1996, gedomineerd door danscafxc3xa9 Havana in samenwerking met discotheken iT en RoXY.
Op http://www.reguliers.net heb ik nu het eerste deel van mijn onderzoek gepubliceerd, namelijk over de Gloriejaren ’80, over coffeeshop Downtown en over cafxc3xa9 April. Bovendien heb ik ook voor de eerste keer geschreven over de mensen achter deze successen, de inmiddels bijna volledig vergeten Frans Monsma en Guus Silverentand.
Downtown en April
De eerste glorietijd van de Reguliersdwarsstraat begon toen deze twee compagnons eind 1979 de kleine lunchroom Coffeeshop Downtown overnamen (het begon dus al eerder dan de opening van de April!). Zij organiseerden vandaaruit spectaculaire feesten, vaak in samenwerking met discotheek Flora Palace. Deze disco zat in hetzelfde pand als waar later de iT zou komen.
In 1981 openden Frans Monsma en Guus Silverentand bovendien gaycafxc3xa9 April, dat wereldberoemd werd vanwege het hypermoderne interieur en de extravagante decoraties. Voor Pasen 1982 werd bijvoorbeeld onder de naam April Love de zaak volledig versierd met 25.000 echte narcissen:
De April versierd met narcissen, 1982
Gezamelijke straatfeesten
Ook werden vanaf 1981 eerstmaals grote straatfeesten georganiseerd, zoals het Welcome Back-feest en later de Fool Moon en Midsummernight Parties. Kenmerkend voor deze feesten was de grote diversiteit van de bezoekers. Datzelfde gold voor de hippe zaken zoals Downtown en April aan de homokant en Oblomow en Richter aan de heterokant. De Reguliersdwarsstraat werd zo de eerste plek in Europa waar homo’s en hetero’s openlijk samenkwamen en feestvierden.
Integratie
Daarmee komen we bij iets wat ik het minst verwachtte en wat me het meest verrastte: de feesten, zowel in de April als de grote straatfeesten bleken helemaal geen expliciet roze karakter of politieke (homo)boodschap te hebben. Het ging puur om het vermaak en het plezier, niet om homo’s op demonstratieve wijze op de kaart te zetten (zoals oorspronkelijk de bedoeling was van de Roze Zaterdagen).
Maar juist om die reden gingen homo’s en hetero’s probleemloos samen, waardoor de Reguliersdwarsstraat op een niet-controversixc3xable manier heeft bijgedragen aan de homo-emancipatie. De integratie van toen staat in schril contrast tot de polarisatie die we tegenwoordig meemaken…
Betrokkenheid
Het succes van de Reguliersdwarsstraat was tenslotte te danken aan een sterke persoonlijke betrokkenheid, zowel van de klanten als van de horeca-ondernemers. Bij de mensen die ik heb gesproken was dat in alle opzichten merkbaar, klantvriendelijkheid leek in die tijd even vanzelfsprekend als dat het nu afwezig lijkt…
Feest in 1982: vanuit de Reguliersdwarsstraat
gevierd in discotheek Flora Palace
Initiatieven
Het bleef echter niet alleen bij klantvriendelijkheid, want de betrokkenheid kwam bovendien tot uiting in sociale initiatieven die vanuit de Reguliersdwarsstraat ontstonden. Zo richtte Guus Silverentand in 1986 het Gay & Lesbian Switchboard op en nam Frans Monsma het initiatief voor het Aids Fonds en organiseerde hij het eerste aidsbenefietfeest van ons land.
Exit
Aids zou in meerdere opzichten het begin van het einde van de eerste glorietijd zijn. Tragischerwijze werd ook Guus Silverentand ermee besmet, waardoor cafxc3xa9 April verkocht moest worden – aan Sjoerd Kooistra. Guus bleef nog kort aan het werk en kon begin 1988 nog discotheek (April’s) Exit openen, het laatste project dat hij en Frans Monsma nog samen bedacht hadden. Eind dat jaar overleed Guus.
Terugkeer
Frans vertrok korte tijd naar het buitenland, maar al in 1989 kwam hij terug met de Havana – en daarmee begon de tweede glorietijd van de Reguliersdwarsstraat, waarover ik de volgende keer op www.reguliers.net zal schrijven.
Trots
Al met al was de Reguliersdwarsstraat in de jaren ’80 iets waar Amsterdam en de homogemeenschap zonder meer trots op kunnen zijn – dat de April nog steeds wereldberoemd is zegt wat dat betreft genoeg. Helaas even veelzeggend is het feit dat er tot nu toe zo bar weinig aandacht en erkenning voor die tijd en de betrokken mensen is geweest…
Update:
Waar de lancering van de Engelse versie van Reguliers.net direct en zelfs wereldwijd in de (homo)media verscheen, is over bovenstaande primeur tot nog toe alleen een bericht verschenen op www.kamkrant.nl. Zelf heb ik het bericht inmiddels nog geplaatst op www.echo.nl en www.buurtlink.nl. Tenslotte is het bericht wat later nog geplaatst op gay.blog.nl.