Afgelopen zondag ben ik weer naar het filosofisch café in Amsterdam geweest. Dit keer ging het over liefde, in de zin van of je zeker kan weten of je van iemand houdt.
Verhelderend
Vantevoren was ik een beetje bang dat dit onderwerp misschien een wat al te sentimentele en romantische richting op zou gaan, maar dat viel alleszins mee. Het thema werd behoorlijk gestructureerd en daarmee verhelderend besproken.
Beinvloeding
Mijn eigen inbreng was dat ons huidige beeld van liefde zeker geen ”natuurgegeven" is, maar heel sterk bepaald is door onze cultuur, door het individualisme uit de jaren ’60 en door de Romantiek uit de late 18e eeuw. Voor die tijd was individuele of gevoelsmatige liefde nauwelijks of geen optie, of was heel erg geformaliseerd door de normen van de laat-middeleeuwse hoofse liefde.
Vriendschap
Discussieleider Dries Boele voegde daar later aan toe dat ook in de Griekse Oudheid men ons huidige begrip van liefde nog niet kende en dat in plaats daarvan vriendschap centraal stond. Zo onderscheidde de grote filosoof Aristoteles drie soorten vriendschap, namelijk vriendschap gebaseerd op:
– genot (seksuele relaties)
– wederzijds belang (zakelijke en familierelaties)
– de voortreffelijkheid van karakters (enigszins vergelijkbaar met ons huidige idee van zielsverwantschap)
Liefde
In de late Oudheid ontwikkelt het Christendom, op basis van de bijbel en de griekse begrippen agape en caritas, vervolgens een idee van onvoorwaardelijke en volmaakte liefde. De grote middeleeuwse filosoof Thomas van Aquino combineert dit vervolgens met de opvattingen van Aristoteles maakt daarbij het volgende onderscheid tussen:
– Liefde van begeren (een eenzijdige liefde jegens iemand)
– Liefde van vriendschap (een wederkerige liefde tussen twee mensen)
Deze laatste vorm van liefde houdt dan in dat je het beste wilt voor een ander, louter omwille van die persoon zelf.
Gebeurend
Tijdens het filosofisch café werden ook nog enkele teksten van de Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum behandeld, die stelde dat liefde zich ontwikkelt als een verhaal en dat "bewijzen" voor zulke liefde te vinden zijn in de aandacht die de geliefden in de loop van de tijd aan elkaar besteden. Liefde gebeurt dus, is een gebeuren en, naar analogie met Heideggers uitdrukking wereld wereldt, zou ik daarom willen zeggen: liefde lieft!
Deugd
Tenslotte was nog even de vraag of liefde nou een gevoel of een emotie is, maar daar kwam men niet zo goed uit. Ikzelf bedacht me later dat liefde een deugd is, dat wil zeggen een goede gewoonte, een bepaalde levenshouding waaruit positieve handelingen volgen.
Deze gedachte lag eigenlijk voor de hand, want iedereen kent wel het rijtje "geloof, hoop en liefde", alleen weten de meesten niet meer dat dit traditioneel de drie goddelijke deugden genoemd werden!
Links
– Zie uitgebreider: Ik ben meer bij God dan bij mezelf
Homow Universalizzz 
Liefde en deugd? Ja maar ook gevoel en emotie.
Liefde is leuk om over te praten, toch kom je nooit op dezelfde antwoorden. Ieder mens heeft zijn eigen gevoelswereld en belevingswereld. Wat voor mij liefde heet, hoeft voor een ander niet zo te zijn.
Liefde & vriendschap vind ik zeer nauw verwant, de grens wordt vaak al snel overschreden. Toch vind ik liefde een onderwerp wat je moet voelen, in plaats van zoveel te praten/analyseren, je komt er bijna niet uit wat het nu precies is.
Liefde een gevoel, emotie of deugd.. Laten we hopen dat iedereen de liefde mag ervaren!