De laatste tijd is er veel aandacht voor wat men de "seksualisering van de samenleving" noemt. Daarmee doelt men dan niet alleen op het feit dat er tegenwoordig zo veel erotisch getinte dingen te zien zijn, maar wil men met name de negatieve kanten daarvan benadrukken. Grotendeels ten onrechte vind ik…
Merkwaardig
Zelfs de zeer liberale PvdA-minister Ronald Plasterk liet in zijn emancipatienota van september 2007 blijken dat er iets gedaan zou moeten worden tegen de gevolgen van "de seksualisering van de samenleving waarbij meisjes en vrouwen als lustobject worden geportretteerd".
Dit gaf een merkwaardige overeenstemming met de ChristenUnie, die principieel bezwaar heeft tegen bloot, seks, porno, etc. Deze partij wilde bijvoorbeeld de gisteravond uitgezonden klassieke pornofilm Deep Throat verbieden en protes- teerde eerder tegen een reclameposter van Hunkemxc3xb6ller, die vorig jaar in Utrecht hing:
Overschat?
Afgezien van zulke strengere gelovigen zullen weinig mensen meer iets tegen openheid over seksualiteit hebben. Wel menen veel mensen tegenwoordig in te zien dat seks en erotiek inmiddels een beetje doorgeslagen zijn. Men zegt dan wel "seks wordt overschat" – en dat het ook en vooral gaat om liefde en intimiteit en vriendschap en respect voor elkaar.
Die laatste dingen zijn zeker belangrijk, maar ik denk dat seks desondanks toch nog onderschat wordt…
Onderschat?
Seks speelt waarschijnlijk namelijk een veel grotere en belangrijkere rol, dan veel mensen kunnen of willen denken. Ik bedoel dan dus niet dat mensen eigenlijk stiekem veel meer seks met elkaar zouden hebben dan men denkt, zoals bijvoorbeeld veel oudere mensen denken dat jongeren niets anders uitspoken dan bandeloze seks – dat blijkt in de praktijk namelijk vaak wel mee te vallen (zie bijv. het bericht "Jongeren zijn behoudend in bed").
Potentieel
Wat ik bedoel is ook niet zozeer de rol van de daadwerkelijke seks, maar die van de potentixc3xable seks. Daar bedoel ik mee alles wat over seks gaat, maar geen daadwerkelijke seks is – erotiek dus eigenlijk.
Erotiek speelt een heel belangrijke rol, maar zodanig dat veel mensen die niet eens doorhebben en ‘het spel’ doorgaans onbewust meespelen. Deze onbewuste werking maakt erotiek enerzijds tot een enorm krachtig fenomeen – een "stille kracht" – maar anderzijds kan het daardoor ook zijn kracht verliezen, wanneer je het gaat benoemen en blootleggen.
Dat zullen mensen zullen dus ook niet gauw uit zichzelf doen en vandaar dat men de grote rol van "seks" eerder zal ontkennen, dan zal erkennen (alleen in het onverbloemde taalgebruik van jongeren kom je dan wel zoiets tegen als PINO: Potentieel Interessant NeukObject)…
Instinctmatig
In de praktijk zien we daarom dat mensen eigenlijk altijd zeggen dat er teveel erotiek is en dat ‘seks’ te ver doorschiet, etc. Mensen zeiden dat in de 17e eeuw, in de 19e eeuw, in de jaren ’50 en men zegt het nog steeds. Dat geeft al aan dat de "seksualisering" niet speciaal iets van deze tijd is, maar eigenlijk niet veel meer of minder dan een instinctmatige eigenschap van alle levende wezens. We kennen bijv. allemaal wel de methoden waarmee dieren elkaar versieren…
Routine
Onder mensen is het niet veel anders, sterker nog: bij mensen is het versieren niet beperkt tot een bepaalde paartijd, zoals bij de dieren, maar kan het continue plaatsvinden. Daardoor is het voor mensen van belang om continu aantrekkelijk te zijn voor potentixc3xable partners. Met als gevolg dat erotiek niet alleen speelt tussen geliefden, maar ook een alledaagse zaak is geworden en een voor de meeste mensen onbewuste routine…
Smeermiddel
Daarmee heeft erotiek, naast het aantrekken van een potentixc3xable partner, echter ook een tweede functie gekregen, namelijk die van een sociaal ‘smeermiddel’ dat er voor zorgt dat mensen het plezierig vinden om met elkaar om te gaan (en daardoor werkt het ook als economisch smeermiddel om allerhande zaken gemakkelijker te verkopen).
Zelfs veel klassieke fatsoens- en etiquetteregels, die ook gericht zijn op een goede sociale omgang, gaan terug op oude hoofse versiermethoden…!
Generatiekloof
Tegenstanders van "seksualisering" zullen dan zeggen dat zulke subtiele vormen van erotiek inderdaad misschien niet zo erg zijn, maar dat het hen vooral om de extremere "uitwassen" gaat.
Dat lijkt aannemelijk, maar eigenlijk is hier slechts sprake van een generatiekloof tussen ouderen, die zich nauwelijks bewust lijken van zelfs de subtiele erotiek in het dagelijks leven, en jongeren voor wie expliciete erotiek van groot belang is in de sociale omgang.
Deze alomtegenwoordige erotiek kan uiteraard nu en dan ook tot ongewenst gedrag leiden, maar laten we niet vergeten dat de oude fatsoensnormen net zo goed ongewenste gevolgen hadden – die zijn immers ook niet helemaal voor niets ‘afgeschaft’…
Cultuurverschillen
Natuurlijk is er ook een groot inhoudelijk verschil tussen de oude afstandelijke en de huidige erotische omgangsvormen. Dit verschil kan echter goed vanuit de veranderde culturele omstandigheden verklaard worden:
– afstandelijke normen waren onderdeel van een cultuur waarin het individu ondergeschikt was aan het grotere geheel, waarin vooral intellectuele bijdragen aan de gemeenschap gewaardeerd werden.
– erotische normen zijn onderdeel van een cultuur waarin het individu centraal staat, zichzelf zo aantrekkelijk mogelijk moet presenteren en dat daarom ook van anderen mag verwachten. Daadwerkelijke seksuele intimiteit dient mede ter bevestiging en waardering hiervan.
Conclusie
Degenen die de huidige "geseksualiseerde" jeugdcultuur veroordelen, past dus de nodige terughoudendheid en bescheidenheid. Jonge mensen leven namelijk in een heel andere cultuur, xc3xa9xc3xa9n waarin erotiek niet louter op genot gericht is, maar ook van groot belang is voor de sociale omgang. Dat terug te dringen is niet mogelijk zonder van de individualistische cultuur weer richting een collectivistische te gaan…
Links
– Zie uitvoerig (in het Duits): Erotik
– Artikel uit Elsevier: Veel seks, weinig schade
– Tegengeluid: Seksualisering is een teken van zelfbewustzijn
– Zie ook: Seksualisering is emancipatie van seksualiteit
– Reformatorische visie: Achter seksualisering zit eenzaamheid
Homow Universalizzz 
Erg mooi gedicht, beetje triest maar wel te zien dat de schrijver erg geinteresseerd is in mensen (en niet alleen in die ene).
Hier wordt je toch gewoon spontaan geil van, zo’n verhaaltje 😛
Zo zie je maar: als je het gaat benoemen, dan werkt het idd niet meer 😀
Erotiek is zeker belangrijk en niet alleen met als doel seks te hebben. Ik denk dat we allemaal weleens situaties meemaken die erotisch zijn zonder dat er meteen seks aan te pas komt 😉
Goed stuk schrijfwerk!
Dankjewel voor dit gedicht. Prachtig want Shiny-matig heel herkenbaar, ja. Ontvangen (van vriendschap of wat dan ook) schijnt mij een grotere kunst en gave toe dan schenken.
Erotiek is inderdaad krachtig. Het legt een brug tussen A kortetermijn-overleven (in relatief grote algemene conditie – en dus relatieve zekerheid – individueel overleven) en B langetermijn-overleven (het optimaliseren van het voortplantingssucces door partnerselectie middels uitwisseling van signalen van A).
Ook in groter verband gaat dit op: we werken liever samen met mensen met veel A en B, omdat het onze eigen A en B versterkt. A en B zijn dus niet los van elkaar te zien.
Met de huidige overbevolking is dit rationeel niet meer noodzakelijk. Maar hee, de neocortex is alleen maar een gadget van de laatste tijd, ten behoeve van de diepere lagen. De evolutie houdt geen enkele revolutie bij, die blijft zo ouderwets als de holbewoners.
Dan hebben we nog C, het optimaliseren van het groeps-overleven. Dat is in de eerste plaats altijd familie-bewustzijn. Vroeger kwam daarbij stam-bewustzijn (en nog steeds: zie de Ajax-tribunes, of neem zomaar een kliek). Het ging van dorpsbewustzijn naar nationalisme en tegenwoordig is de hele wereldbevolking onderling afhankelijk voor haar overleven, hetgeen onze realiteit te boven gaat. C in zijn huidige vorm, van armoede- en milieustrijd, tegen een achtergrond van dreigende overbevolking, heeft veel te weinig lijfelijk voelbaar resultaat. Het motiveert niet en is dus niet erotisch.