De Reguliersdwarsstraat

De Reguliersdwarsstraat in Amsterdam geldt als hét adres bij uitstek voor homo’s om uit te gaan. Het is een straat die gelegen is tussen het oude centrum en de grachtengordel en die het Koningsplein met het Rembrandtplein verbindt.
In het gedeelte tussen Koningsplein en Vijzelstraat liggen de grote gaycafe’s: bar Arc, pub Soho en café April,  alsmede de disco club Exit.
In het stuk tussen Vijzelstraat en Rembrandtplein liggen nog twee kleinere homocafe’s: ’t Leeuwtje en de Reality.

De Reguliersdwarsstraat gezien richting de Vijzelstraat,
met links de April en rechts de Soho en de Exit

Ontwikkeling
Zo vanzelfsprekend als de homohoreca nu in de ‘Reguliers’ aanwezig lijkt, is het echter niet altijd geweest. De bovengenoemde zaken bestaan namelijk nog niet eens zo heel lang: de Arc werd pas in 2002 geopend en de Soho in 1999.
Discotheek (April’s) Exit kwam in 1988 en in 1987 werd het roemruchte danscafé Havana geopend, dat echter in 2002 werd gesloten.
Van de huidige ‘grote vier’ is de April het oudst: geopend in 1981 als eerste homocafé dat publiekelijk zichtbaar en toegankelijk was. Bij een ingrijpende verbouwing in 1996 kwam hier o.a. een ronddraaiende bar en werd het één van de grootste gaybars van Europa in die tijd.
Voor die tijd waren er in de Reguliersdwarsstraat slechts de in de jaren ’70 geopende coffeeshop/lunchroom DownTown en het homocafé MacDonalds, waar het in de jaren ’60, achter gesloten ramen en deuren, mee begonnen is.

Gaycafé April in de Reguliersdwarsstraat

Kooistra
Van de grote vier homogelegenheden in de Reguliers zijn er drie, namelijk de April, de Soho en de Exit, plus de DownTown, eigendom van de Groningse horeca-ondernemer Sjoerd Kooistra. Met een imperium van ca. 80 zaken door heel Nederland, is hij één van de rijkste homo’s van ons land.
Kooistra leidt al deze zaken natuurlijk niet zelf, maar hij verhuurt ze, zoals in de horeca gebruikelijk is, aan zogeheten pachters. Zo’n pachter huurt vaak een aantal zaken tegelijk en stelt dan voor de afzonderlijke zaken weer een manager aan voor de dagelijkse leiding.
Dat de April, Soho en Exit in één hand zijn, is niet alleen te zien aan hetzelfde zonnescherm van April en Exit, maar ook aan het feit dat ze alledrie een door Avitus ontworpen website hebben en logo’s en advertenties door rs-design zijn ontworpen.

Diversiteit
Toen ik de Reguliersdwarsstraat nog slechts van horen zeggen kende, stelde ik het mij, waarschijnlijk mede door de als een zijstraatje klinkende straatnaam, als een obscure bedoening voor. Toen ik er echter voor het eerst kwam, bleek het een vrij ruime straat en bleken de homocafe’s redelijk grote en normaal toegankelijke zaken te zijn.
De Reguliers blijkt namelijk allang niet meer alleen voor homo’s te zijn: zo worden de grote gaycafe’s regelmatig door hetero’s bezocht en zijn er inmiddels ook vele goede restaurants gevestigd, waardoor een gezonde diversiteit is ontstaan.
Omdat de Reguliersdwarsstraat een echte ‘stapstraat’ is, loopt er sinds 2003 een (verlengde) proef om de straat in de zomermaanden in het weekend ten dele voor auto’s af te sluiten. Nadat afgelopen mei de herbestrating gereed is gekomen, zal ook een definitief besluit worden genomen over de afsluiting.

De Reguliersdwarsstraat tijdens de Gay Pride 2006
met linksboven de Exit en rechtsonder de Soho

Klooster
Tot slot is nog het vermelden waard dat de Reguliersdwarsstraat zijn naam ontleent aan (nota bene) een klooster, namelijk aan het Reguliersklooster dat van 1394 tot 1532 ongeveer bij de kruising van de Utrechtsestraat en de Keizersgracht lag.
Afgaande op de naam was dit waarschijnlijk een klooster van priesters die volgens een bepaalde regel leefden en om die reden reguliere kanunniken werden genoemd.
Eveneens naar dit klooster genoemd was de oude Regulierspoort: één van de drie grote poorten in de oude stadsmuur, waarvan het onderste deel van de huidige munttoren nog een restant is.
De weg die vroeger van deze poort de stad uit liep, werd gevormd door de Reguliersbreestraat en de Utrechtsestraat, met dwars daarop de Reguliersdwarsstraat!
De oudste panden in deze straat stammen uit de 17e eeuw, toen dit gebied bebouwd werd in het kader van de grote stadsuitbreiding waarbij de beroemde grachtengordel tot stand kwam.

Links
– Mark Schrxf6der over April, Soho en Exit
– Reguliersdwars blijft bruisen
– Café April opende vijfentwintig jaar geleden deur én ramen
– Havana bedreigd
– zie ook mijn logs Studio 54 en De Soho

Update
– Zie ook mijn nieuwe website www.reguliers.net!