De laatste weken is er de nodige ophef over de dubbele nationaliteit, oftewel het bezitten van twee paspoorten. Deze ophef is ontstaan nadat PVV-fractievoorzitter Geert Wilders aanstoot nam aan het feit dat de nieuwe staatssecretarissen Ahmed Aboutaleb en Nebahat Albayrak naast een Nederlands ook een Marokkaans, resp. Turks paspoort blijken te hebben.
Discussie
Waarschijnlijk zullen bij het oprakelen van deze kwestie, in elk geval bij de achterban van Wilders, ook minder fraaie motieven meespelen, maar dat neemt niet weg dat het geen kwaad kan om eens over deze zaak na te denken.
Diverse mensen beweren dat een dubbele nationaliteit geen probleem is, onder andere omdat het goed zou zijn voor de integratie: mensen worden niet tot radi- cale keuzes gedwongen en kunnen zo op hun eigen manier zoeken naar een combinatie van hun herkomst met hun toekomst.
Juridisch
Nu ben ik erg voor mensen de ruimte geven, alleen denk ik dat we dat moeten loskoppelen van iemands nationaliteit. Emotioneel, sociaal, cultureel en politiek zijn dit soort dingen al complex genoeg en daarom moeten we proberen het ten- minste juridisch zo helder mogelijk te houden.
Vaak lijkt en is het recht bijzonder ingewikkeld, maar desondanks is het toch de taak van het recht om de zaken zo eenduidig mogelijk te regelen, zodat iedereen weet waar hij aan toe is.
Verschuivingen
Daarom zou iedereen in principe ook maar 1 paspoort moeten hebben. Dat geeft aan welke nationaliteit iemand heeft en dus onder welk rechtstelsel hij valt en welke rechten en plichten hij daaronder heeft. Heel duidelijk, maar wel uit een tijd dat mensen weinig of niet mobiel waren.
De rechten en plichten van haar staatsburgers kan een overheid immers alleen effectief afdwingen binnen haar eigen landsgrenzen. Met de toenemende migratie zien we dan ook dat in plaats van staatsburgerschap meer en meer inwonerschap bepalend wordt voor iemands rechten en plichten: beter een 1 inwoner in de hand dan 10 staatsburgers in de lucht…
Wederkerigheid
Daarom is het goed dat staatsburgerschap en inwonerschap niet teveel uiteen- lopen. Dat wie in een land redelijk is ingeburgerd ook vrij gemakkelijk het staats- burgerschap kan verkrijgen en dat wie lang genoeg uit een land weg is, ook zijn staatsburgerschap verliest.
Dat vereist echter wel dat het nationaliteitsrecht van landen op elkaar is afge- stemd, bijv. zo dat wie elders het staatsburgerschap verkrijgt, automatisch zijn oude nationaliteit verliest.
Precies een gebrek aan deze wederkerigheid is de oorzaak van de huidige dub- bele nationaliteitenkwestie. Landen als Turkije en Marokko hebben namelijk bepaald dat hun burgers (en hun nakomelingen) niet of nauwelijks hun nationa- liteit kunnen verliezen, met als gevolg dat deze landen zeer veel staatsburgers hebben die inwoner of zelfs tegelijk staatsburger van andere landen zijn…
Belangrijk
Men zou kunnen zeggen dat dat niet zo erg is omdat die landen toch nauwelijks greep hebben op hun buitenlands wonende burgers en bovendien de meeste wetten voor inwoners bedoeld zijn. Dat is voor een groot deel waar, maar daarmee is niet alles gezegd. Landen als Turkije en Marokko zien het, getuige hun recht, niet zo. Voor hen is het staatsburgerschap kennelijk een heel stuk belangrijker dan voor ons hier in het Westen.
Bovendien zijn er een aantal niet geheel onbelangrijke rechten en plichten die nog wel aan het staatsburgerschap verbonden zijn: denk aan dienstplicht en actief en passief kiesrecht. Zeker in combinatie met het veel grotere belang dat genoemde landen aan hun staatsburgerschap hechten, blijven hun burgers dus juridisch aan hun herkomstland verbonden, op een manier waarop Nederland geen invloed heeft.
Een land als Turkije kan haar burgers dus verplichtingen opleggen die misschien wel in strijd zijn met onze wetten en opvattingen (ik weet zo niet of de beruchte wet tegen de belediging van de Turkse identiteit daaronder valt).
Oplossing?
Het is niet erg realistisch om te verwachten dat zulke landen hun nationaliteits- recht op korte termijn zo zullen aanpassen dat hun burgers de vrijheid krijgen om een ander staatsburgerschap aan te nemen. Wel zou het misschien mogelijk, en zeker wenselijk, zijn om met zulke landen verdragen te sluiten waarin zoiets geregeld wordt.
Dubbele nationaliteit is immers lang niet overal een even groot probleem. Bij de vele Nederlanders die overzee wonen levert het geen problemen op. Maar als vele honderdduizenden inwoners van ons land tevens het staatsburgerschap van tamelijk nationalistische landen hebben, dan is dat wel iets waar ooit een eind aan zou moeten kunnen komen…
(PS: volgens deze log op hoeiboei.web-log.nl zouden Marokkanen volgens de Marokkaanse wet wel afstand van hun staatsburgerschap kunnen doen)