Doodstraffen

Vandaag werd de vroegere Iraakse dictator Saddam Hoessein tot de doodstraf veroordeeld.
Deze straf werd alom verwacht en wordt, afgezien van zijn resterende aanhangers, ook door bijna iedereen als terecht gezien, ondanks dat de westerse landen tegen de uitvoering van de doodstraf zijn. Ik zal hier niet ingaan op de vraag of de doodstraf op zich een goede straf is, maar wil even kijken naar een aspect van de uitvoering ervan.

Methoden
Saddam Hoessein is nu veroordeeld tot dood door ophanging, dus via de galg. Andere mogelijkheden om de doodstraf te voltrekken zijn door middel van de electrische stoel of middels een injectie met een dodelijk gif. Vroeger gebeurde het onder andere ook door onthoofding, al of niet met een guillotine. Bij deze manieren van voltrekking is er altijd een "beul", iemand die in zijn eentje de laatste dodelijke handeling uitvoert.

Gespreid
Naast deze methoden waarbij 1 persoon de doodstraf voltrekt, zijn er ook methoden waarbij een groep mensen dat gezamelijk doen. De bekendste vormen hiervan zijn de steniging en de fusillering.
Fusillering geschiedt doordat een vuurpeloton bestaande uit een aantal soldaten de veroordeelde tegelijk doodschieten. Steniging doordat een groep mensen de veroordeelde net zolang met stenen begooien totdat deze dood is.
Het "voordeel" van deze beide methoden is dat niet 1 persoon de volledige verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de straf draagt, maar dat die bij de groep als geheel ligt. Dat betekent geen van de uitvoerenden in z’n eentje de uitvoering kan weigeren, maar ook dat geen van hen in z’n eentje de volledige schuld draagt (hoewel dit bij fusillering beter zal werken dan bij steniging).

Ontwikkeling
Steniging is xc3xa9xc3xa9n van de oudste methoden om de doodstraf uit te voeren: het komt al voor in het Oude Testament. Zeker in de kleine hechte gemeenschappen van die tijden kon een gezamelijke steniging van een misdadiger het voordeel hebben dat niet 1 persoon op de tenuitvoerlegging kon worden aangekeken of zelfs worden aangepakt. De hele of een groot deel van de gemeenschap droeg gezamelijk de verantwoordelijkheid.
Ook waren er verfijningen: wanneer twee getuigen iemand van een misdaad beschuldigden waar steniging als straf op stond, dan moesten die twee, na de veroordeling, ook als eersten stenen werpen. Dat zag men als een goed middel om mensen ervan te weerhouden om anderen valselijk te beschuldigen, want om in een kleine gemeenschap als eerste de stenen te werpen, was natuurlijk niet een erg aantrekkelijk vooruitzicht…
Zo moest ook een man die zijn vrouw van overspel beschuldigde (daar stond ook steniging op) na de veroordeling als eerste een steen werpen, ook dat was weer als extra waarborg gedacht.

Geweten
Vanuit deze achtergrond wordt ook de bekende passage in het Nieuwe Testa- ment duidelijker, waarin Jezus tegen de menigte die een overspelige vrouw wil stenigen zegt: "wie zonder zonde is, werpe de eerste steen". Daarmee herinnert hij de omstanders eraan dat wie die vrouw beschuldigt, ook de eerste steen zal moeten (durven) gooien. En tegelijk knoopt hij daar de gewetensvraag aan vast die de mensen doet nagaan of zij wel helemaal eerlijk zijn in hun beschuldiging van de vrouw, een vraag die oproept tot eerlijkheid, mildheid en vergeving… want wie begaat er nou niet kleinere en grotere zonden…?

Belastend
Dit bevestigt dat een gezamelijke bestraffing, door middel van steniging of fusillering, een stuk minder belastend is voor het geweten van de uitvoerders, dan een methode waarbij 1 persoon de laatste handeling verricht. Wat overigens niet wegneemt dat bijvoorbeeld professionele beulen zo gewend raken aan hun werk, dat zij er ook geen (gewetens)problemen meer mee hebben (waarbij ik het niet kan laten te vermelden dat de huidige president van Iran, Mahmoud Ahmadinejad, vroeger dit beroep schijnt te hebben uitgeoefend…)

Conclusie
Afgezien van de vraag of de doodstraf xc3xbcberhaupt acceptabel is, blijkt er ook over de methoden nog wel een en ander te zeggen, onder meer dat er in het (verre) verleden best wel over is nagedacht en dat die gedachten op zich nog steeds wel interessant zijn om over na te denken.
Wat Saddam Hoessein betreft, zou ik daarom eerder voor een terechtstelling door fusillering, dan door middel van de galg hebben gekozen: de gezamelijkheid van executie door een vuurpeloton behoedt de leden daarvan voor individuele verant- woordelijkheid (niet eens zo gek in de huidige situatie aldaar) en kan tegelijk symbool staan voor de gezamelijkheid van het hele Irakese volk, in naam waarvan Saddam veroordeeld is.
En tenslotte zou het de doodstraf zelfs voor zijn aanhangers wat beter verteerbaar maken, aangezien fusillering als een eervolle (militaire) dood geldt, terwijl ophanging traditioneel als oneervol wordt gezien…