Kiesgeheim

– Het kiesgeheim of de mythe van de vrije keuze –

Gisteren werd bekendgemaakt dat diverse stemcomputers voor de Tweede-Kamerverkiezingen van 22 november niet mogen worden gebruikt omdat ze te eenvoudig "af te luisteren" zouden zijn. Bovendien zal zelfs de politie extra opletten om eventuele fraude bij de verkiezingen te voorkomen!

Waarschuwingen
Deze maatregelen, die je eerder in derde-wereldlanden, dan in Nederland zou verwachten, zijn een gevolg van eerdere berichten en waarschuwingen, dat de stemcomputers die bij verkiezingen worden gebruikt niet erg veilig zouden zijn, met name afkomstig van de site www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl.
Daar wordt onder meer gezegd dat de stemcomputers heel makkelijk geopend kunnen worden, waarna iemand met een beetje verstand ervan de zaak zou kunnen bexc3xafnvloeden. Ook zouden de gegevens vrij gemakkelijk kunnen worden "afgeluisterd" doordat de straling van het apparaat niet goed is afgeschermd.

Overdreven
Uiteraard is het de bedoeling dat verkiezingen goed en eerlijk verlopen en is het goed dat eventuele zwakke plekken worden gedicht. Maar ik vind de ophef die er nu is ontstaan wel wat erg overdreven. Ik heb namelijk niet de indruk dat momenteel bepaalde figuren of groepen op het punt zouden staan om de verkiezingen te bexc3xafnvloeden…
Ik kan me namelijk niet goed voorstellen dat iemand die moeite zou doen om bijv. het CDA of de VVD aan extra zetels te helpen. En dan is het, gezien de noodzaak van coalities, nog maar de vraag of je daar werkelijk iets aan hebt…
Misschien zouden figuren aan de kant van de kleine Fortuynpartijtjes er wel voor in zijn om hun voorman aan een plek in de Tweede Kamer te helpen, maar dan nog zouden ze hun manipulaties over zoveel verschillende stembureaus moeten verspreiden (om niet meteen op te vallen), dat ik de kans daarop ook nihil acht.

Geheim
Naast het eventueel manipuleren van de verkiezingen is er echter ook het punt van het "afluisteren" van wat iemand stemt, het kraken van het zgn. stem- of kiesgeheim dus. Ook hierbij kan ik me haast niet voorstellen wie er nu moeite zou doen om te kijken wie wat stemt…
In Nederland maakt dat immers nauwelijks iets uit, de belangen zijn tamelijk gering en de overheid zal het helemaal een zorg zijn wat iemand stemt. Dit in tegenstelling tot landen waar bijv. een dictator de verkiezingen dreigt te verliezen of waar maar twee partijen zijn die geen middel onbenut zouden laten om aan de macht te komen…
Ik vind het dan ook altijd maar vreemd wanneer mensen hier niet willen zeggen op welke partij ze gaan stemmen. Zelfs de standpunten van de uiterst linkse en rechtse partijtjes zijn tegenwoordig nou niet echt bijzonder schandalig meer, dus zo heel erg zouden mensen zich er niet voor hoeven te schamen om bijv. daar op te stemmen…

Durf
Het stemgeheim is dus zeker nuttig in landen waar de risico’s groot zijn, maar waar dat niet meer zo is, zou je je kunnen afvragen waar dat eigenlijk nog voor nodig is. Want heet het niet dat democratie (alleen) iets is voor krachtige mensen…? Voor mensen die met elkaar in debat en discussie durven te gaan…? Voor mensen die voor hun standpunten en keuzes uit durven te komen…?
Openbare stemmingen, waarbij je publiekelijk je keuze bekend maakt, komen immers ook vaak genoeg voor: denk aan de hoofdelijke stemmingen in de Tweede Kamer of ook aan de referenda in bepaalde Zwitserse kantons, waar de bevolking op een weiland met handopsteken zijn mening geeft…
Dus als we per se verkiezingsfraude willen voorkomen, waarom zouden we dan niet in het stembureau gewoon publiekelijk onze keuze bekend kunnen maken, waarna het op een groot bord wordt aangekruist? Dan kan iedereen zelf precies zien hoe het loopt…!

Bexc3xafnvloeding
Natuurlijk bestaat dan de mogelijkheid dat mensen hun keuze zullen gaan afstemmen op wat andere (aanwezige) mensen ervan zouden kunnen vinden. Dat zou politieke c.q. sociale conformering in de hand kunnen werken. Wie dat een bezwaar vind, die zegt dan dus eigenlijk dat veel mensen kennelijk de bescherming van het stemgeheim nodig hebben om tot een vrije eigen keuze te komen… dat veel mensen dus helemaal niet zo’n duidelijke eigen mening hebben als dat de democratie veronderstelt…
En dat hebben de meeste mensen waarschijnlijk ook niet… want hoevelen zullen niet stemmen op een partij omdat hun ouders daar altijd al op stemden, omdat hun vrienden of collega’s daar op stemmen, omdat de lijsttrekker zo leuk overkomt of omdat een bepaald willekeurig gevoel ze dat ingeeft…?

Open en eerlijk
Allemaal redenen van buitenaf, heteronoom zou Kant zeggen. Inderdaad biedt het stemgeheim de mogelijkheid om tot een Kantiaanse autonome (d.w.z. louter op het eigen verstand gebaseerde) keuze te komen, maar net zo goed versluiert datzelfde geheim het feit dat daar al te vaak juist geen sprake van is… erger nog: wekt het stemgeheim, omdat we niets kunnen zien, de illusie dat er autonome keuzes worden gemaakt!
Daarom zou het misschien weleens goed zijn om eens een eind aan die illusie te maken en onszelf te confronteren met hoe wij werkelijk onze keuzes maken… dan zou er pas echt sprake zijn van open en eerlijke verkiezingen!

Naschrift:
Hoewel we in Nederland altijd het kiesgeheim hebben gehad, kwam men vroeger toch veel openlijker voor de eigen politieke voorkeur uit. Men liet dit vaak duidelijk blijken door het ophangen van verkiezingsaffiches voor het raam, iets dat je tegenwoordig nagenoeg nergens niet meer ziet.
Het ophangen van zulke affiches was natuurlijk inherent aan de verzuiling waarbij bijna iedereen bij een bepaalde zuil hoorde, zijn identiteit daar voor een groot deel aan ontleende en daar dan ook met een zekere trots voor durfde uit te komen.
Gesteund door het collectief durfde men dus wel voor zijn stem uit te komen, maar zoals tegenwoordig op zichzelf teruggeworpen, dus nauwelijks meer. Enerzijds geeft dat het individu meer vrijheid, maar anderzijds is de politiek daarmee wel helemaal tot ver achter de voordeur teruggedrongen, waardoor elke bindende werking ervan verdwenen is…

Zwartboek

Afgelopen avond ben ik naar de film Zwartboek van de Nederlandse regisseur Paul Verhoeven geweest.

Bioscoop
Deze film draaide niet in de bioscoop waar ik normaal weleens heen ging, maar alleen in een andere. Daar was ik dit keer dus voor het eerst en het bleek een heel mooie bioscoop te zijn, bijna nog helemaal in de jaren ’20-stijl, met o.a. zo’n rijkgeplooid gordijn (kan even niet op de exacte naam komen) voor het scherm, dat bij het begin langzaam wordt opgetrokken.

Filmset
Ik ben mede naar deze film gegaan omdat ik een klein jaar geleden naar de filmset voor een scxc3xa8ne ervan ben wezen kijken. Zie voor verslag en foto’s daarvan mijn eerdere log Indrukwekkende filmset.
Grappig is het dan om te zien hoe groots zo’n set wordt opgezet en hoe kort het filmfragment dan uiteindelijk maar is. Het ging daarbij om het gebouw van Socixc3xab- teit De Witte aan het Plein, dat met Nazivlaggen was omgetoverd tot het SD-hoofdkwartier, waar zich een belangrijk deel van het verhaal afspeelt.
Ook herkende ik het station waar de stoomtrein uit het begin van de film aankwam: het monumentale station Haarlem, waar ik ook heel regelmatig kom. Maar voor die scene hebben ze denk ik gebruik gemaakt van oudere beelden…

Indrukwekkend
De film als geheel vond ik goed en indrukwekkend. In elk geval een stuk beter dan een eerdere Nederlandse film als "Soldaat van Oranje". Zwartboek komt over het algemeen professioneel over, al blijft het wat vreemd dat de spelers Neder- lands praten, in plaats van het in grote films zo gebruikelijke Engels.
Het verhaal gaat over een Joodse jonge vrouw die op de vlucht is voor de Duitse bezetter, een verhaal dat natuurlijk al vele malen verteld is, maar hier toch heel verrassend en spannend is. Dit ondanks dat er bijna niemand gespaard blijft en het geweld in al zijn bloederige details getoond wordt…
Net als overigens de volledige naaktheid van mooie vrouwen- en minder mooie mannenlichamen, maar die langzame grensverlegging is kennelijk ergens voor nodig…

Gerechtigheid
Het verhaal laat vrij indringend zien dat in de oorlog (maar eigenlijk altijd) een scherp onderscheid tussen goed en kwaad niet te maken viel, dat niemand te vertrouwen was, dat iedereen een verrader kon zijn en dat het voor een eindoor- deel (dus) eigenlijk niet eens zo heel veel uitmaakt(e) aan welke kant je stond…
Dat werd onder meer duidelijk gemaakt door het gebrekkige optreden van het bevoegde gezag, dat niet in staat is om recht te doen aan het onbeschrijvelijke onrecht dat mensen elkaar aandoen. Mede daarom vond ik het goed dat op het eind van de film de grote verrader door de hoofdpersoon zelf ter dood wordt gebracht, in plaats van hem aan de bevoegde instanties over te leveren, zoals de politieke correctheid vereist…

Hypocrisie
Tenslotte schijnt regisseur Paul Verhoeven ook een kleine persoonlijke afrekening in deze film verwerkt te hebben. Door middel van meerdere scxc3xa8nes en details lijkt hij de hypocrisie van met name de gereformeerde Nederlanders aan de kaak te willen stellen en in het verlengde daarvan de bepaald niet verheffende manier waarop de bevrijde Nederlanders zich op hun beurt gedroegen…
Zie over dit aspect ook de recensie op www.katholieknederland.nl.

Kieskompas

In een eerdere log heb ik me een stemadvies laten geven door de website www.stemwijzer.nl, dat tot mijn schrik uitkwam op de SGP…

Vandaag is er echter een nieuwe stemhulpwebsite beschikbaar, namelijk www.kieskompas.nl en daar kwam het volgende advies uit:

Ter verduidelijking: het Kieskompas geeft niet 1 partij aan, maar plaatst het rode potloodje precies daar in het "partijenlandschap" waar je gezien je antwoorden het beste zou passen. In mijn geval komt dat dus het dichtst bij de ChristenUnie (CU) uit.
Zoals ik in genoemde eerdere log al schreef zal ik desondanks niet op de CU gaan stemmen, maar op het CDA. Ten opzichte van het SGP-advies van de StemWijzer, is dit CU-advies daar in elk geval wat dichter in de buurt.

Daaruit zou kunnen worden afgeleid dat het Kieskompas een wat nauwkeuriger advies geeft dan de stemwijzer. Waarschijnlijk hangt dat samen met de meer gedifferentieerde keuzemogelijkheden, waarin ook factoren als het gevoerde beleid en de lijsttrekkers aan bod komen.

Verre toekomst

In een eerdere log schreef ik al dat we door te kijken naar de grote lijnen uit het verleden, we een indruk kunnen krijgen van hoe het in de toekomst zal gaan.
Daar heb ik dat gedaan voor de Europese geschiedenis van de afgelopen 2000 jaar.

Evolutie
Maar we kunnen natuurlijk ook op grotere schaal nog verder terugkijken. Op een gegeven moment komen we daarbij dan aan het begin van de cultuurgeschiedenis en moeten we, om nog verder terug te kijken, te rade gaan bij de evolutiebiologie, die probeert te verklaren hoe de mens uit lagere levensvormen is voortgekomen. En uiteindelijk eindigen we dan bij de astronomie die verklaart hoe de aarde is ontstaan.
Met die kennis over de grote ontwikkelingen uit het verleden is het mogelijk om bepaalde dingen te zeggen over de verre toekomst. Bijvoorbeeld dat over ca. 4 miljard jaar de zon zal opzwellen tot een zgn. rode reus, zo groot dat de aarde erdoor zal worden opgeslokt…

Onwerkelijk
Het is best wel een vreemde gedachte als je erbij stilstaat, dat we "precies" weten hoeveel miljoenen jaren geleden de aarde is ontstaan en ook over hoeveel miljoenen jaren de aarde zal vergaan… Het begin heeft geen mens ooit meege- maakt en ook het einde zal waarschijnlijk geen mens ooit meemaken (tenzij vanuit een eenzaam ruimtestation), maar toch kunnen wij ons wel een vrij goede voorstelling maken van hoe die dingen ongeveer in zijn werk gaan…

2 soorten
Maar we hoeven niet meteen in miljoenen jaren te denken, ook in een orde van grootte van duizenden jaren zijn er interessante ontwikkelingen waar te nemen xc3xa9n te voorspellen…
Zo verscheen vorige week het bericht dat volgens de Engelse evolutie-expert Oliver Curry de mensheid rond het jaar 3000 zijn hoogtepunt zal bereiken en dat daarna het verval zal intreden.
Hij voorziet dat dat er dan langzaamaan twee soort mensen zullen komen:
– xc3x9cbermenschen, die lang, gezond, intelligent, aantrekkelijk en creatief zijn en
– Untermenschen, die klein, ongezond, lelijk en onbenullig zijn.

Ontwikkeling
In de komende paar honderd jaar zullen de mensen volgens Curry eerst nog langer en ouder worden en zullen mannen krachtiger en vrouwen sierlijker worden en zullen we allemaal een lichbruine huidskleur krijgen.
Daarna zullen mensen echter steeds afhankelijker worden van de techniek en in combinatie met een selectieve partnerkeuze zal de mensheid zich dan langzaam splitsen in "supermensen" en "dwergmensen".

Science-fiction?
Deze visie komt sterk overeen met het toekomstbeeld zoals de Engelse science-fictionschrijver Herbert George Wells in 1895 beschreef in zijn boek "The Time Machine". Daarin komt een tijdreiziger terecht in het jaar 802.701 en ontdekt dat de wereld dan bevolkt wordt door paradijselijk levende mooie Eloi-mensen, wier bestaan echter in stand wordt gehouden door ondergronds levende beestachtige Morlock-mensen…
(Als kind las ik dit verhaal als feuilleton in de Donald Duck en weet nog goed hoe ik daar toen een soort van profetie in meende te zien)

Spoedig?
Nadien is dit idee van een tweedeling ook in vele andere boeken en films uitge- werkt. Dat laat zien dat het op de xc3xa9xc3xa9n of andere manier erg tot de verbeelding spreekt, waarschijnlijk omdat we het minder als een toekomstvisie, maar als een karikatuur van de hedendaagse situatie herkennen…
Ik denk daarom dat de ontwikkeling die Oliver Curry schetst geen 1000 jaar meer op zich zal laten wachten, maar mogelijk al binnen enkele generaties zichtbaar zal worden….

Naschrift:
Het schrikbeeld van een barbaarse onderklasse is reeds waar te nemen in Engeland, bijvoorbeeld zoals het door de spraakmakende Engelse psychiater Theodore Dalrymple wordt beschreven of in een televisieserie als Shameless wordt getoond…

Stemwijzer

Met het oog op de naderende Tweede-Kamerverkiezingen heb ik, in navolging van mijn collega-weblogger Thijs, de vragen op www.stemwijzer.nl ingevuld, waarna er het volgende stemadvies uitkwam:

Middenweg
Resultaat: alledrie de christelijke partijen bovenaan, met nota bene de SGP op de eerste plaats… daar ben ik nou niet zo blij mee, evenmin als met de ChristenUnie op de derde plaats… maar gelukkig ga ik altijd voor de gulden middenweg en tussen de eerste en de derde plaats staat precies goed, de enige echte midden- partij van Nederland: het CDA!
(zie over het CDA ook mijn eerdere log "Politieke kleurverandering")

Geheel
Zoals het resultaat ook al een beetje weergeeft heb ik soms behoorlijk uitgespro- ken ideexc3xabn, maar zal ik desondanks ook nu weer, zoals ik bijna altijd al heb gedaan, op het CDA stemmen. Dit omdat ik vind dat je een keuze moet maken die, voor zover te overzien valt, het beste is voor de gehele samenleving en dus niet alleen voor een partij die toevallig het beste opkomt voor je eigen belangen…
En hoe meer je naar links, of naar rechts, gaat, hoe meer de partijen daar opkomen voor vaak heel beperkte belangen van deze of gene achterban of doelgroep…

Eenzijdig
Precies die eenzijdige gerichtheid op deelbelangen bepaalt ook mijn afkeer van de kleine christelijke partijen. Daarbij gaat het mij niet eens zozeer om hun gerichtheid op een gelovige achterban of hun christelijke overtuiging, maar om het feit dat het partijen op protestantse basis zijn.
Want het protestantisme is haast per definitie een eenzijdige godsdienst, wat zij ook zelf benadrukken met hun "alleen het geloof, alleen de Schrift, alleen Christus, alleen de Genade"… De wrange grap daarvan is bovendien dat zij zelf niet lijken door te hebben dat zij met hun nadruk op het zuiveren van het indivi- duele geloof, zij de weg hebben vrijgemaakt voor de "neutrale" overheid waar ze nu zo vaak kritiek op hebben…
Daarentegen heeft het Katholicisme altijd geprobeerd een religie voor iedereen te zijn, waarin zoveel mogelijk aspecten van het leven een plaats kregen, zonder daarbij al te veel de nadruk op het xc3xa9xc3xa9n of het ander te leggen. En politiek gezien kom je dan in het midden uit, bij het mede op katholieke basis staande CDA.

Kieskompas
Naast www.stemwijzer.nl kan je trouwens binnenkort ook via www.kieskompas.nl een stemadvies krijgen… wellicht goed ter "controle" van wat Stemwijzer je voorschotelt!

Canon van Nederland

Net nadat ik eergisteren zelf een log over de grote lijnen van de Europese ge- schiedenis had geschreven, is vandaag de zgn. Canon van (de geschiedenis van) Nederland gepubliceerd.

Canon
Ondanks dat dit overzicht bedoeld is om onze geschiedenis meer bekendheid te geven, heeft men in de titel vreemd genoeg een woord gebruikt dat heel veel mensen niet zullen kennen: canon…
Het woord canon komt uit het Latijn en betekent "regel" of "richtsnoer" en is in kerkelijke kringen wel bekend van de Canon van de Heilige Schrift: de lijst met uit welke boeken de Bijbel bestaat, en van het Canoniek Wetboek, waarin de regels van de Katholieke Kerk staan.
De Canon van de Nederlandse geschiedenis is dus een richtlijn voor wat een ieder van onze historie zou moeten weten.

Karel V
Het eerste waar ik bij historische overzichten e.d. altijd als eerste naar kijk, is hoe keizer Karel V er in voorkomt. Hoe hij ergens wordt afgeschilderd is namelijk een vrij goede indicatie voor hoe gekleurd of zelfs bevoor- oordeeld een bepaald overzicht is…
Karel V (1500-1558) heeft namelijk een heel belangrijke rol gespeeld, niet alleen in de Europese, maar met name ook in de Neder- landse geschiedenis. Een rol die latere geschiedschrijvers vanuit resp. protestants, nationalistisch en athexc3xafstisch oogpunt vaak hebben verdoezeld of zelfs verdraaid…
Maar gelukkig is Karel V in de Canon opge- nomen en geeft de ondertitel "De Nederlanden als bestuurlijke eenheid" redelijk goed aan wat hij bereikt heeft, namelijk dat hij niet alleen een afgeronde eenheid heeft gemaakt van de gebieden die tegenwoordig de Benelux vormen, maar dat hij voor deze nieuwe eenheid ook maximale onafhankelijkheid en soevereiniteit heeft weten te verkrijgen!

Grondwet
Heel goed vind ik dat er bij de beschrijving van de Grondwet wordt vermeld: "Bij die grondrechten gaat het dus niet om rechten die de burgers onderling xe2x80″ xe2x80x98tegenover elkaarxe2x80x99 xe2x80″ hebben, maar om het recht van burgers op hun eigen leven zonder dat de staat zich met hun opvattingen en levenskeuzes bemoeit."
Het is namelijk een veel te wijd verbreid misverstand dat de grondrechten, en dan met name het verbod op discriminatie, tussen burgers onderling zou gelden. Dat gewone burgers onderling elkaar dus niet zouden mogen discrimineren omdat dat in de Grondwet zou staan… Nonsens dus, want de Grondwet geeft alleen regels waaraan de staat, de overheid zich dient te houden. Regels waar gewone burgers zich aan moeten houden staan in de gewone wetten (in geval van discriminatie de Algemene Wet Gelijke Behandeling)!

Overig
Voor het overige zijn de 50 onderwerpen van de nieuwe Canon naar mijn idee redelijk goed gespreid in de tijd (hoewel liefst 1/5 met de Gouden Eeuw verbon- den is) en vormen zij een goede mix van politiek, religie, kunst en wetenschap. De beschrijvingen zijn behoorlijk objectief, genuanceerd en plaatsen de onder- werpen in breder kader. En gelukkig heeft men er geen al te politiek correcte onderwerpen in gepropt….

Poster
Zie hier de canon in postervorm (te downloaden op www.entoen.nu):

Grote lijnen

Net zoals door jezelf opgedane ervaringen leerzaam zijn voor je latere leven, zo zijn ook ervaringen uit de geschiedenis van de mensheid leerzaam voor onze gezamelijke toekomst.

Geschiedenis
In de geschiedenis kan je kijken naar bepaalde gebeurtenissen die lokaal en in korte tijd plaatsvonden, maar ook naar ontwikkelingen die zich op grotere schaal en op langere termijn voordeden.
Zowel de kleine gebeurtenissen als de grote ontwikkelingen uit het verleden kun- nen heel leerzaam zijn voor nu en later.
Want we zijn er in de afgelopen eeuwen in technische en wetenschappelijke zin dan wel enorm op vooruitgegaan, qua sociaal en politiek samenleven is er niet bijzonder veel veranderd, dat is al de eerste les die de geschiedenis ons leert!

Hier in deze log wil ik even kijken naar een paar grote lijnen, enkele ontwikke- lingen die zich in de afgelopen 2000 jaar op Europese schaal hebben voorgedaan:

Romeinen
Zo’n 2000 jaar geleden werden grote delen van het huidige Europa beheerst door het Romeinse Rijk, dat zich uitstrekte van Engeland tot Egypte. Wat nu Neder- land is lag precies op de Noordgrens van dit machtige wereldrijk.
Het Romeinse Rijk was niet alleen zeer uitgestrekt, het was ook relatief hoogont- wikkeld: er was onder andere vrije handel, 1 munt, een prachtig wegennet, een zeer goed georganiseerd staatsbestel en dito rechtstelsel, er was behoorlijke welvaart, men kende vele luxegoederen en ook op sexueel gebied was veel mogelijk…
– Per saldo dus een uitgangssituatie die de nodige overeenkomsten met de huidige tijd vertoont

Germanen
In de 5e eeuw ging het Romeinse Rijk echter ten onder en viel het uiteen in diverse Germaanse koninkrijken, zoals dat van de Franken, de Saksen en de Angelsaksen, de Visigoten en de Ostrogoten.
Deze rijken waren niet zo goed georganiseerd als het Romeinse Rijk, maar diverse Romeinse verworvenheden bleven behouden, niet in de laatste plaats bij de geestelijkheid en in de kloosters.
Rond 800 werden de meeste van deze rijken opgenomen in het grote Frankische rijk van de beroemde koning en later keizer Karel de Grote.
– Per saldo dus een poging tot behoud van eenheid

Chaos
Het grote rijk van Karel de Grote hield echter niet lang stand: het werd eerst verdeeld onder zijn drie zoons, maar hun opvolgers bleken niet in staat om hun koninklijke gezag te handhaven. Machtige leenmannen (overheidsfunctionarissen) trokken zich weinig van het centrale gezag aan en begonnen meer en meer aan hun eigen belangen te denken: hun publieke macht werd geprivatiseerd.
Toen rond het jaar 1000 de Noormannen (of Vikingen) langs de gehele Europese kust dood en verderf kwamen zaaien was de chaos compleet: van enig effectief centraal gezag was geen sprake meer, van de eens zo hoogstaande Romeinse cultuur was hooguit in de kloosters nog iets terug te vinden…
– Per saldo dus versnippering

Edelen
In het begin van het eerste millennium zag je in Europa, naast boeren en wat kloosters, de edelen: machtige heren, niet in de verheven zin zoals wij heden- tendage de adel zien, maar als roofridders, als gangsterbazen zoals bij de maffia! Alleen zij hadden paarden en zwaarden, die ze echter vooral gebruikten voor eigen gewin. En net zoals het tegenwoordig in de economie gaat, ging het ook toen: wie sterker was, die slokte de zwakkere op en werd daardoor nog sterker.
Brute macht is even leuk, maar put op langere termijn alle betrokkenen uit. De Kerk ging daarom bij de steeds machtiger edelen aandringen op een fatsoenlijk gebruik van hun macht, op bescherming van tenminste vrouwen en kinderen, weduwen en wezen.
Geleidelijk aan had dit succes en werden de edelen hoofser, beschaafder, zelfs zo dat adel uiteindelijk synoniem werd voor beschaving!
– Per saldo dus opeenhoping van macht

Staatsvorming
Maar ook beschaafde leiders moeten aan hun belangen denken. Het proces van vergroting van de macht was daarom nog lang niet ten einde. Tegen het eind van de Middeleeuwen, rond het jaar 1500, begonnen de grootste en machtigste edelen met het vormen van nationale staten: grote afgeronden gebieden waarin de vorst alle macht en alle rechten had.
Daartoe werden kleinere en lagere edelen niet meer met grof geweld, maar op inmiddels wat beschaafdere wijze opgeslokt, namelijk door ze als ambtenaar in dienst te nemen. Dit was de basis voor de latere overheidsbureaucratixc3xabn.
– Per saldo dus verdere opeenhoping van macht

Reformatie
Een storende factor bij deze staatsvorming was de (Rooms-Katholieke) Kerk, die immers ook veel macht had, maar vanuit Rome door de Paus werd bestuurd. Ook de machtsmid- delen van deze Kerk wisten veel vorsten in handen te krijgen en wel door via de reformatie uit de Katholieke Kerk te stappen en voor hun gebied een door hen zelf geleide staatskerk in te stellen: de Anglicaanse, Lutherse en hervormde kerken.
Maar ook in katholiek gebleven landen trokken de vorsten de kerkelijke zaken naar zich toe, zodat rond 1700 Europa voor het grootste deel uit redelijk afge- ronde staten bestond, waarin aan de koning alle wereldlijke xc3xa9n ook de nodige geestelijke macht toekwam (wat cultureel tot uitdrukking kwam in de Barok).
– Per saldo dus nog verdere opeenhoping van macht

Totalitair
Na de scheiding van kerk en staat rond 1800 verloren de vorsten eerst hun invloed op religieuze zaken om vervolgens nog geen 50 jaar later hun macht aan min of meer democratisch gekozen regeringen te moeten afstaan. Deze verschuivingen aan de top verhinderden echter niet dat de overheden steeds grotere bureaucra- tixc3xabn werden en na een korte "nachtwakerstijd", in de 20e eeuw bijna de gehele verzorging "van wieg tot graf" op zich namen. In communistisch Rusland en nazistisch Duitsland leidde dit tot een totalitaire staatsdictatuur, die alle aspecten van het leven wilde beheersen, maar gelukkig werden verslagen door de Verenigde Staten en hun geallieerden.
– Per saldo werd hiermee de grootst mogelijke machtsconcentratie bereikt

Globalisering
Mede door de spectaculair toegenomen communicatie- en vervoersmogelijkhe- den, trad tegen het eind van de 20e eeuw een steeds sterker wordende globali- sering op: handel, communicatie en media en entertainment zijn niet meer aan grenzen gebonden, de wereld wordt een dorp!
Gevolg daarvan is wel dat de effectieve macht van de nationale overheden snel afneemt, hoezeer ze hun greep op de economische en culturele machten ook proberen vast te houden…
Omdat de globalisering veel mensen te ver gaat en zelfs angst inboezemt, zien we dat als tegenreactie kleinere verbanden meer aandacht krijgen: zaken als leefbaarheid in de buurt, maar ook internetcommunities zijn daar voorbeelden van.
– Per saldo dus hernieuwde versnippering

Conclusie
Ik ben nu met hele grote stappen door de Europese geschiedenis gegaan om te laten zien dat er in de afgelopen 2000 jaar een ontwikkeling te zien valt die loopt van het uiteenvallen van de Romeinse eenheid, via een totale versnippering in de Middeleeuwen, naar een bijna volledige machtsconcentratie in de nationale staten.
Die machtsconcentraties zijn in
middels voorbij en ook de grotere verbanden zoals de Europese Unie of de wereldwijde Amerikaanse cultuur zullen niet meer zulke alomvattende macht krijgen als de staten eens hadden.
Voor de toekomst zullen we dus rekening moeten houden met verdere versnippe- ring… hoe dat meer concreet kan uitpakken kunnen we zien als we terugkijken in het verleden…

Suske & Wiske

Suske & Wiske – de overbekende strip met in de hoofdrol Suske en Wiske, een jongen en meisje, die, vaak samen met hun vrienden Lambik, Sidonia, Jerom en professor Barabas alle mogelijke avon- turen beleven.

Tekenaar
De oorspronkelijke tekenaar was de Antwerpenaar Willy Vandersteen (1918-1990) en het eerste ver- haal verscheen al in 1945 in een Belgische krant. De strip werd al spoedig erg populair en de stripalbums werden en worden ook vooral in Nederland zeer goed verkocht. Op het hoogtepunt rond 1990 werd een oplage van 400.000 bereikt!

Geschiedenis
Ook ik heb in mijn jeugd vele Suske & Wiske-albums verslonden. Met name de avonturen die in het verleden spelen, spraken mij altijd erg aan en hebben waar- schijnlijk ook het nodige bijgedragen aan mijn latere meer serieuze interesse in geschiedenis.

Spook
Vooral het album "Het Spaanse Spook" sprak erg tot mijn verbeelding, waardoor ik meer wilde weten van de werkelijke omstandigheden uit de tijd waarin dit verhaal zich afspeelt: het Brabant ten tijde van de Opstand tegen Filips II. Ik denk dat dit mede de aanleiding is geweest voor mijn latere, ik kan haast wel zeggen, liefde voor de 16e eeuw.

Processen
En door bestudering van precies die tijd ben ik op het spoor gekomen van cru- ciale historische processen, die ik later ook in religieus en filosofisch perspectief heb kunnen plaatsen. Processen die mij nog steeds fascineren en die mij o.a. tot de wat meer diepzinnige logs alhier inspireren. Waar stripverhalen dus al niet toe kunnen leiden…!

Links
– www.suskeenwiske.nl
– www.fameuzefanclub.nl
– www.studio-vandersteen.be

Roddelen

Laat ik beginnen met een goede raad:

Praat niet over anderen, maar met anderen!

Dat wil zeggen: niet over andere mensen praten waar ze zelf niet bij zijn (oftewel roddelen dus), maar met andere mensen praten.
Dit spreekt welhaast voor zich als het gaat om negatieve opmerkingen, maar gaat ook op voor positieve dingen: ook daarvan is het beter dat je die tegen iemand zelf zegt, dan dat je die louter met anderen bespreekt.
Moraal van dit verhaal: niet alleen onderling roddelen, maar liever met anderen in gesprek gaan.

Functie
Op zich zullen de meeste mensen het daar wel mee eens zijn en erkennen dat roddelen geen fraaie bezigheid is. Toch is het niet erg realistisch om te verwachten dat er ooit een eind komt aan roddel en achterklap. Daarvoor is het een al te menselijke gewoonte…
Ondanks dat roddelen niet erg netjes is, heeft onderzoek laten zien dat het toch een belangrijke sociale functie heeft: roddelen blijkt de groepsgevoel en de saamhorigheid te versterken. Niet ten opzichte van iemand waarover geroddeld wordt natuurlijk, maar wel in de groep mensen die zelf roddelen.

Draaikolk
Roddels zijn namelijk een soort van sociale relatiegeschenkjes: ze delen lekker uit en iedereen wil ze graag hebben. Ze zijn bovendien ook heel makkelijk te verkrijgen, want waar je ook bent, je hoort vanzelf altijd wel het een en ander. Op deze manier ontstaat vanzelf een draaikolk van geklets waarin voortdurend alle mogelijke nieuwtjes rondcirkelen…
Dat ze daarbij gemakkelijk steeds verder van de waarheid verwijderd raken, kan voor een "slachtoffer" vervelend zijn, maar maakt de roddel op zich alleen maar nog gewilder…

Vergroten
Iedereen zal wel met roddelen te maken hebben of er zelfs zelf aan meedoen… gezien het feit dat dit "goed" is voor het groepsgevoel, is het ook moeilijk om je er helemaal aan te onttrekken… maar wie zich er toch niet zo prettig bij voelt, die kan kan proberen de groep wat te vergroten door niet over anderen, maar met anderen te praten!

Studio 54

Afgelopen avond was op RTL7 de film "54" – een modern sprookje over de wereld van uiterlijke schijn.
De film gaat over Shane, een door Ryan Philippe gespeelde, knappe jongen uit het vlakbij New York gelegen Jersey (wiens mooie lange haar gaandeweg de film helaas steeds korter wordt). Hij droomt van het uitgaansleven in de grote stad en weet, louter door zijn fraaie uiterlijk, een baan te krijgen in de meest hippe disco/club van dat moment: Studio 54!

Studio 54
Het kader van de fim wordt gevormd door wat studio Studio 54 echt was: de meest extra- vagante uitgaansgelegenheid van de jaren ’70, waar onder leiding van (de in de film duidelijk homoseksuele) Steve Rubell, drank, drugs, sex en disco aan de orde van de dag, of beter gezegd nacht waren. Het motto van Studio 54 was dan ook The Moon, the Spoon and the Stars, oftewel: de nacht, de (lepel met) drugs en de (muziek- en film)sterren!
Het kon dan ook niet uitblijven dat de belastingdienst daar in 1979 een eind aan maakte. Als een schaduw van wat het vroeger was bestond de club nog tot 1986. De geest van Studio 54 is echter inspiratie geweest voor de opzet van talloze latere disco’s en clubs over de hele wereld.

Gay
Studio 54 was ook xc3xa9xc3xa9n van de eerste gemengde uitgaansgelegenheden voor zowel homo’s als hetero’s: de extravagantie trok hetero’s aan en homo’s vielen er niet in op.
Dit aspect komt in de film, vooral met het optreden van de hoofdrolspeler, zo duidelijk naar voren, dat je, afgezien van de obligate gesuggereerde heterosex, zou denken dat je naar een homo-erotische film kijkt…

Eind
Zoals in bijna alle sprookjes, wordt ook in deze film alle uiterlijke schijn, hoe mooi ook, genadeloos ontmaskerd en overleven alleen echte vriendschap en liefde. Toch kan mijns inziens de "everlasting party", zoals die in Studio 54 met al zijn uiterlijke uitspattingen werd georganiseerd, als een uiting van verlangen naar eeuwig en volmaakt geluk worden gezien, een verlangen dat echter in innerlijk- heden duurzamer blijkt te zijn…

Links
Zie ook de info bij www.disco-disco.com en op www.studio-54.tk!