In naam der koningin

Naar aanleiding van de vorige log waarin naar voren kwam dat er bij de rechterlijke macht kennelijk zoiets heerst van wat met enige overdrijving wel een identiteitscrisis genoemd kan worden, hier nog even een korte nadere beschouwing over het “in naam der koningin”…

De Nederlandse rechter spreekt recht “in naam der koningin”. Met deze woorden begint het uitspreken van het vonnis en het wordt gesymboliseerd door het portret van de huidige koningin Beatrix, dat in elke rechtszaal hangt. Bovendien staat deze tekst ook bovenaan een dwangbevel waarmee een rechterlijk vonnis in de praktijk ten uit- voer gelegd kan worden.

Het feit dat het portret van de koningin niet meer prominent op de ereplaats achter de (voorzitter van de) rechtbank hangt, maar steeds vaker ergens opzij of zelfs op een zijmuur, duidt erop dat men kennelijk niet meer geheel overtuigd is van datgene waar het portret en de uitgesproken woorden voor staan. Ook menig burger snapt waarschijnlijk niet veel meer van wat de koningin met de rechtspraak en dwangbevelen te maken heeft.

Daarom zou het goed zijn als men eens bij die betekenis zou stilstaan en ook naar de burger toe duidelijk zou maken wat het inhoudt: namelijk dat de rechters, justitie en politie geen instellingen zijn die ons op eigen titel en op eigen houtje lastig vallen, maar dat zij dat doen omdat dat in het belang van de Nederlandse samenleving is…

Wij hebben in Nederland politie, een openbaar ministerie en een rechterlijke macht om de orde te handhaven en geschillen te beslechten, niet omdat zij dat zo leuk vinden of om juristen van werk te voorzien, maar omdat wij allemaal daar baat bij hebben!

Nu zou je dat ook kunnen symboliseren door te zeggen: “in naam van de samenleving” of “in naam van de regering” en in plaats van een portret van de koningin bijvoorbeeld het Nederlandse rijkswapen of zelfs een Neder- landse vlag op te hangen. Deze alternatieven geven echter minder goed aan waar het om gaat, dan wanneer we de koningin daarvoor “gebruiken”.

De koningin staat als formeel hoofd van de regering namelijk niet alleen voor het overheidsapparaat dat voor een ordelijke en leefbare samenleving dient zorg te dragen, maar bovendien ook voor de menselijke kant van de regering.
Daarmee appeleert (de naam en het portret van) de koningin aan het feit dat de overheid niet alleen een bureaucratisch machtsapparaat is, maar juist ook ten dienste van de burgers staat en moet staan.

Door die dimensie erin te betrekken krijgen de instellingen die “in naam der koningin” handelen a.h.w. ook meer krediet omdat dan verwezen wordt naar dingen waar nagenoeg iedereen het wel mee eens moet zijn: niet alleen de macht, maar ook de menselijke kant van de maatschappij…