Over eer en recht

In de vorige log heb ik gesteld dat het conflict tussen de westerse wereld en de Islam voor een groot deel kan worden teruggebracht tot het meer socio- logische onderscheid tussen individualisme en gemeenschapsdenken. Dit onderscheid speelt ook een rol bij het fenomeen eerwraak…

Eerwraak
Eerwraak is de laatste jaren diverse malen in het nieuws is geweest en houdt kort gezegd in dat als de eer van de familie is geschonden doordat een meisje of jonge vrouw voorhuwelijkse seksuele omgang heeft gehad, haar familieleden die eer herstellen door als wraak de dader om het leven te brengen. Eerwraak is volgens de Koran en de Sharia niet toegestaan, maar komt desondanks traditioneel voor in landen noordelijk en oostelijk van de Middellandse zee.

Veroordeling
Net als het geval is bij de verontwaardiging van moslims als gevolg van het beledigen van de profeet Mohammed, wordt ook eerwraak door veel autoch- tone Nederlanders gezien als een van de vele primitieve gevolgen, om niet te zeggen uitwassen van de Islam.
Eerwraak op zich valt vanwege de daarmee gepaard gaande disproportio- naliteit nauwelijks goed te praten, maar vormt wel een goed voorbeeld van het verschil tussen het westerse individualisme en het islamitische, of beter gezegd oosterse gemeenschapsdenken.

Ondergeschikt
In de oosterse en islamitische culturen is het individu ondergeschikt aan de gemeenschap en dat geldt met name voor de huwbare meisjes. Als iemand trouwt, dan doet hij of zij dat als lid van een bepaalde familie en daarom heeft het hoofd van die familie een belangrijke, zo niet doorslaggevende stem bij de keuze van een huwelijkspartner. Dit kan in het ergste geval leiden tot gedwongen uithuwelijken.
Het is belangrijk dat huwelijkspartners de eer en goede naam van de familie hooghouden, wat onder andere inhoudt dat een meisje als maagd het huwelijk in moet gaan. Als iemand die maagdelijkheid schendt, dan is daar- mee ook de eer van de familie aangetast.

Individualistisch
Op zich is dat begrijpelijk: bij ons in het westen is seksualiteit weliswaar vergaand losgekoppeld van het huwelijk, maar zal geen vrouw het leuk vinden om tegen haar zin ontmaagd te worden.
Het verschil met de oosterse cultuur is dat het bij ons een zaak van het individu is om te bepalen met wie er seksuele omgang plaatsvind. Ook eer- gevoel dat daarbij een rol speelt is bij ons een individuele aangelegenheid.
Want ondanks alle vrijgevochtenheid is het zeker niet zo dat wij geen gevoel voor zoiets als eer of eigenwaarde hebben: ook wij Nederlanders kunnen bijzonder lichtgeraakt zijn, niet meer direct als het gaat om collectieve, gemeenschappelijke zaken zoals bij de Moslims, maar wel als het gaat om onszelf, ons ego, onze eigen belangen en bezittingen… denk in dit verband aan de campagne over ons “te korte lontje“…
(Het enige waar wij in Nederland nog collectief verontwaardigd over raken, zijn aanvallen richting homo’s en richting Joden…)

Bestraffing
Uit het verschil tussen gemeenschapsdenken en individualisme vloeit in dit verband nog iets voort, namelijk een verschil in hoe een schending van de eer wordt bestraft:
– In de islamitische culturen is het de familie die de schending wreekt, dat geldt niet alleen voor huwelijksgerelateerde zaken, maar in het algemeen zijn het de families, familiehoofden of namens hen andere mannelijke familieleden die conflicten uitpraten of zelfs uitvechten.
– In het Westen is zulke “eigenrichting” verboden en moet het bestraffen van een vergrijp worden overgelaten aan politie en justitie. We zien dus dat bij ons het individualisme nauw verbonden is met rechtspleging door overheids- organen.